De effecten van alcohol op de hersenen
Alcoholgebruik is in de meeste samenlevingen een diepgewortelde en zelfs genormaliseerde praktijk. Het is echter een gewoonte die zeer schadelijk kan zijn voor onze gezondheid, en dat geldt ook voor onze geestelijke gezondheid. Heb je je ooit afgevraagd wat de effecten zijn van alcohol op de hersenen?
In dit artikel hebben we het over 7 van deze effecten. Zoals je zult zien, verwijzen velen naar aspecten van de hersenen die een directe invloed kunnen hebben op het gedrag en de gezondheid van een persoon. Voordat we ze beschrijven, zullen we het hebben over wat alcohol is en wat het betekent om alcoholist te zijn: wanneer de consumptie van de stof een verslaving wordt.
De effecten van alcohol op de hersenen: wat is alcohol?
Alcohol is een middel dat al eeuwenlang in veel culturen wordt gebruikt. In Spanje en andere landen behoort de consumptie ervan tot de dagelijkse gebruiken. Omdat het een legale en toegankelijke drug is, is het bovendien heel gemakkelijk om aandoeningen zoals alcoholisme te veroorzaken.
Alcohol is een drug omdat het de normale functies van het centrale zenuwstelsel verandert. Bovendien is het een stof die gemakkelijk verslaving veroorzaakt. Het bestaat uit een kleurloze vloeistof, met een karakteristieke geur, oplosbaar in zowel water als vet.
Wat voor stof is het?
Het is een psychoactieve stof, onderdrukker van het centrale zenuwstelsel en met een groot vermogen om afhankelijkheid te genereren. De effecten van alcohol op de hersenen zijn dus duidelijk; we zullen er later verder op ingaan.
Als we 1 gram alcohol binnenkrijgen, voorzien we ons lichaam van 7,1 kilocalorieën; dit is een energiebijdrage die niet gepaard gaat met een nutritionele bijdrage zoals mineralen, eiwitten of vitamines.
Alcoholisme
Alcoholisme is een verslaving die een grote behoefte veroorzaakt om alcohol te drinken. Wanneer een persoon alcoholist is, vertonen ze fysieke en psychologische afhankelijkheid van de stof en vertonen ze ontwenningsverschijnselen wanneer ze stoppen met het gebruik ervan.
De persoon met deze verslaving heeft geen controle over zijn/haar consumptie, en ook neemt dit toe. Je ontwikkelt dan namelijk tolerantie voor alcohol (wat betekent dat je steeds meer doses van de stof nodig hebt om dezelfde symptomen te ervaren).
Volgens de American Medical Association (Spaanse link) wordt alcoholisme beschouwd als een chronische, progressieve en dodelijke ziekte, net als andere drugsverslavingen.
De effecten van alcohol op de hersenen
Welke effecten van alcohol op de hersenen kennen we? We laten je enkele van de meest opvallende zien.
Neurale vernietiging
Een van de belangrijkste effecten van alcohol op de hersenen is neuronale vernietiging. Bovendien voorkomt het consumeren van hoge doses een goede groei van nieuwe cellen en neuronen, terwijl het aantal neuronen in bepaalde hersengebieden wordt verminderd.
Deze neuronale schade is duidelijker in bepaalde delen van de cel, zoals het axon. een verlengstuk dat deel uitmaakt van de ‘bedrading’ van het zenuwstelsel.
Schade aan de hippocampus
Neuronale vernietiging kan meer specifiek de structuur van de hippocampus omvatten. De hippocampus is een hersenstructuur die fungeert als bemiddelaar van herinneringen, ook gerelateerd aan de perceptie van ruimte en declaratief geheugen.
Welnu, chronische alcoholinname kan deze structuur ernstig beschadigen en tekorten in de geheugenopslag van de proefpersoon veroorzaken. Deze problemen kunnen zelfs aanhouden na het overwinnen van de verslaving.
Psychose en delirium tremens
De chronische en continue consumptie van alcohol kan psychotische stoornissen veroorzaken. Zo kan de persoon hallucinaties, wanen, paranoia en andere kenmerkende symptomen van deze stoornissen ervaren.
Als iemand die regelmatig alcohol drinkt, zijn consumptie abrupt onderbreekt, kan hij het alcoholontwenningssyndroom manifesteren, ook wel bekend als delirium tremens .
Dit syndroom ontwikkelt zich door een hyperstimulatie van het adrenerge systeem en wordt gekenmerkt door een reeks symptomen: hoofdpijn, agitatie, tremoren, braken, misselijkheid, hallucinaties, enz. Het is een syndroom dat dodelijk kan zijn.
Wijziging van neurotransmissiesystemen
Volgens Guardia Serecigni et al. (2013), in hun Clinical Guidelines on Alcoholism (Spaanse link), veroorzaakt chronisch gebruik van alcohol (en andere drugs) adaptieve veranderingen in verschillende neurotransmissiesystemen. Het doet dit ook in hersencircuits, die verschillende motiverende en emotionele veranderingen kunnen veroorzaken.
Aan de andere kant kunnen veranderingen in de besluitvorming optreden als gevolg van bovengenoemde veranderingen. Bovendien produceren deze neuroadaptieve veranderingen geleidelijk een ‘staat van behoefte’ in de persoon.
Deze toestand houdt verband met alcoholisme, aangezien deze mensen alcohol voorrang geven boven andere activiteiten, en dit gebruik leidt ook tot een verslechtering van het vermogen tot zelfcontrole over zelftoediening (en daarom wordt het als een verslaving beschouwd)
Verlies van bewustzijn
Een ander effect van alcohol op de gezondheid is bewustzijnsverlies. Dit kan ook syncope worden genoemd en treedt bij regelmatige gebruikers gedurende korte perioden op.
Het is vooral typerend voor mensen die grote hoeveelheden alcohol drinken. Aan de andere kant zorgt het snel innemen van de stof ervoor dat het alcoholgehalte in het bloed zeer snel stijgt, waardoor de persoon flauwvalt en het bewustzijn verliest.
Wernicke-Korsakoff syndroom
Een van de effecten van alcohol op de hersenen, nauw verwant aan de cognitieve functie van het geheugen, is het syndroom van Wernicke-Korsakoff. Volgens het National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism (Engelse link) heeft 80% van de mensen die verslaafd zijn aan alcohol een tekort aan thiamine (vitamine B1).
Deze aandoening kan uiteindelijk leiden tot het syndroom van Wernicke-Korsakoff. De gevolgen zijn onomkeerbare schade op hersenniveau die onder andere leidt tot grote veranderingen in het geheugen.
Veranderingen in het geheugen (hiaten)
Naast het Wernicke-Korsakoff-syndroom kan aanhoudende alcoholconsumptie geheugenstoornissen veroorzaken. Meer specifiek kunnen mensen last hebben van geheugenverlies, als gevolg van de reeds genoemde verslechteringen in de hippocampus.
Deze onderbrekingen of geheugenhiaten kunnen een paar uur na consumptie optreden en omvatten periodes van korte duur. Wanneer we echter ook op een lege maag en in korte tijd alcohol consumeren, kunnen we langere tijdsintervallen vergeten of zelfs gebeurtenissen volledig vergeten.
Verder dan de effecten van alcohol op de hersenen
Alcohol en alcoholisme veroorzaken zeer schadelijke gevolgen voor het leven van de persoon die aan deze verslaving lijdt.
Bovendien hebben de effecten van alcohol op de hersenen niet alleen invloed op de fysieke en cognitieve gebieden (verminderde levensverwachting, lever- en alvleesklierproblemen, verminderd geheugen en andere cognitieve functies, verwardheid, enz.), maar hebben ze ook invloed op ons leven in het algemeen.
Dit wordt gesuggereerd door López en Rosovksy in een studie uit 2014 (Spaanse link), gepubliceerd in Salud Pública de México, waarin onderzoekers bevestigen dat alcoholgebruik onze kwaliteit van leven en die van de mensen om ons heen kan schaden.
Psychische en emotionele symptomen
Aan de andere kant kan alcoholgebruik ook op emotioneel en psychologisch vlak gevolgen hebben. We weten dat overmatig drinken invloed heeft op de neurale verbindingen die de overdracht van informatie mogelijk maken. De hersenen kunnen dus problemen opleveren om informatie goed te verwerken als we drinken.
Als gevolg hiervan kan de persoon verschillende soorten emotionele en gedragssymptomen vertonen. Daarnaast ervaren mensen die verslaafd zijn aan alcohol ‘nieuwe’ gedachten en emoties, en vele malen heftiger dan normaal, door de eigenschappen van deze stof (die een remmende werking heeft op het zenuwstelsel).
Hierdoor kan de persoon in kwestie verschillende symptomen vertonen, zoals angst, verdriet of agressiviteit.
- Álvarez, M.J.S., & Vera, D.G.Z. (2008). Déficit de Tiamina: Beriberi y síndrome de Wernicke-Korsakoff. Revista Medicina, 13(2): 137 – 139.
- Carlson, N.R. (2002). Fisiología de la conducta. . Barcelona: Ariel.
- Guardia et al. (2013). Guias clínicas SOCIDROGALCOHOL basadas en la EVIDENCIA CIENTÍFICA. Madrid: Edición: SANED.
- Kolb, B. y Whishaw I.Q. (2002). Cerebro y Conducta. Una introducción. Madrid. McGraw-Hill.
- López, J. L., & Rosovsky, H. (2014). Estudio epidemiológico sobre los accidentes y delitos relacionados con el consumo de alcohol. Salud pública de México, 28(5): 515-520.