Wat is intermitterende explosieve stoornis?

Intermitterende explosieve stoornis is een complexe klinische entiteit. Lijders zijn niet in staat agressieve impulsen te weerstaan en voelen zich daardoor beschaamd. We leggen de kenmerken ervan uit.

Geschreven en geverifieerd door el psicólogo Gorka Jiménez Pajares.

Laatste update: 02 maart, 2023

“Het was niet mijn bedoeling om het te doen”, zei Andrés nadat hij zijn collega een klap in het gezicht had gegeven. Andrés was bezweken voor de impuls om hem te slaan als reactie op een kleine overtreding, omdat zijn collega eerder tegen hem had gezegd “je had beter je best moeten doen bij deze taak”. Dit is een goed voorbeeld van een episode van fysieke agressie van een denkbeeldige patiënt met een intermitterende explosieve stoornis.

Hoewel de opmerking in ons voorbeeld in bepaalde omstandigheden kwetsend zou kunnen zijn, was de reactie waarmee Andrés reageerde volkomen overdreven. Onder normale omstandigheden zou een opmerking als deze niet zulke kwetsende gevolgen hebben.

Een benadering van het concept van een intermitterende explosieve stoornis (IES)

Voor de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO, 2020) wordt IES gekenmerkt door het bestaan van korte maar frequente incidenten waarbij een andere persoon verbaal of fysiek wordt aangevallen. Gedragingen die te maken hebben met het vernielen van objecten of eigendommen vallen hier ook onder. Dit gebeurt omdat de getroffen persoon zijn agressieve impulsen niet kan onderdrukken.

Bovendien is de intensiteit die de uitbarstingen kenmerkt volledig overdreven in vergelijking met de stressfactor die ze veroorzaakt. Volgens de American Psychiatric Association moeten deze aanvallen minstens een paar keer per week plaatsvinden gedurende een periode van minimaal drie maanden.

Om het te onderscheiden van andere, meer ernstige aan impulsbeheersing gerelateerde klinische entiteiten, zoals gedragsstoornis, leiden de gevolgen van IES niet tot aanzienlijk lichamelijk letsel of letsel.

De aanval is verre van met voorbedachten rade. Hij is impulsief. Het moet leiden tot aanzienlijke aantasting van gebieden die belangrijk zijn voor de persoon, zoals werk, interpersoonlijke of academische activiteiten. Aan de andere kant is het uiteindelijke doel van de uitbarsting de bevrijding van de impuls. Dit onderscheidt het van instrumentele agressie, waarbij een aanval wordt gepleegd met als doel iets tastbaars te bereiken.

Diagnostische kenmerken van een intermitterende explosieve stoornis

De symptomen van de episode beginnen en eindigen met een buitengewone snelheid. In feite duren ze niet langer dan een half uur. Ze worden veroorzaakt door kleine provocaties van mensen in de omgeving die, onder normale omstandigheden, deze reactie bij andere mensen verre van teweegbrengen.

Patiënten beschrijven IES zelfs als ‘gekaapt door hun impulsen’. Voorafgaand aan de aanval ontstaat de absolute behoefte om agressief te reageren en later krijgen ze het gevoel dat ze zich ‘bevrijd voelen’. Na de episodes voelen ze vaak emoties zoals ontzetting, schuldgevoelens, schaamte of spijt.

Prevalentie

Prevalentie verwijst naar het aantal gevallen van deze klinische entiteit dat op een bepaald moment in de bevolking voorkomt. In die zin lijden bijna 3 op de 100 mensen in de wereld aan deze stoornis. Er zijn echter gedifferentieerde prevalentieprofielen per populatie.

Als we kijken naar de mensen die naar een basiscentrum voor geestelijke gezondheidszorg gaan, hebben 13 op de 100 mensen IES. Aan de andere kant, als we mensen die in het ziekenhuis zijn opgenomen als referentie nemen, is gebleken dat bij 7 op de 100 mensen deze aandoening wordt vastgesteld.

Bovendien komt IES vaker voor bij jongeren tussen de 30 en 40 jaar (APA, 2015) dan bij oudere proefpersonen. Het komt ook vaker voor dat de stoornis opduikt bij mensen met een lage opleiding.

Ontwikkeling en koers

Intermitterend explosief gedrag verschijnt meestal aan het einde van de kindertijd, wanneer de getroffen persoon de adolescentie ingaat. Dit gedrag kan lang, zelfs jaren duren. Bovendien is het gebruikelijk om tijdens de kindertijd een geschiedenis van explosief gedrag waar te nemen.

De manier waarop de stoornis wordt ontwikkeld, wordt een verloop genoemd. In die zin verloopt de stoornis episodisch. Het is verre van iets dat sluipend of progressief optreedt. De episodes hebben echter de neiging om na verloop van tijd chronisch te worden.

Wat de prognose betreft, zal de evolutie van de aandoening beter zijn naarmate de persoon ouder is. Paradoxaal genoeg wordt ouder zijn echter ook geassocieerd met een ineffectievere reactie op psychotherapie (APA, 2015).

Risicofactoren en prognose

We kunnen twee soorten risicofactoren onderscheiden: ecologische en biologische. Met betrekking tot omgevingsfactoren is gebleken dat gewelddadige situaties die mogelijk trauma veroorzaken, een perfecte voedingsbodem zijn die de kans op het ontwikkelen van de stoornis in de eerste twintig levensjaren voedt. Bovendien kunnen volgens Belloch (2020) zowel fysieke als psychologische trauma’s tijdens de vroege kinderjaren het risico verhogen.

Op biologisch niveau is een verhoogd risico op een intermitterende explosieve stoornis gevonden bij broers en zussen, kinderen of ouders van patiënten met deze aandoening. Er kunnen disfuncties zijn in de manier waarop het serotoninemolecuul werkt in een specifiek hersengebied: het limbisch systeem. Dit hersencentrum is een van de grote regulatoren van impulsiviteit en het emotionele universum.

Concreet zou een structuur van dit systeem worden gewijzigd, het anterieure cingulaat. Aan de andere kant zou een ander deel van het systeem, de amygdala, een overmaat aan activering hebben. Bovendien zou volgens Belloch (2020) de grootte van de prefrontale cortex kunnen worden verkleind.

Functionele kenmerken

Zoals kan worden geraden, heeft een intermitterende explosieve stoornis een enorme impact op het leven van de persoon die eraan lijdt en op de mensen om hen heen. Als gevolg van de episodes kunnen er problemen ontstaan op sociaal, arbeids- en juridisch vlak.

Een van de gevolgen van het bovenstaande is het ontstaan van stoornissen die verband houden met het misbruik van drugs zoals alcohol en het gebrek aan emotionele stabiliteit.

Culturele kenmerken en geslacht

Deze term verwijst naar het naast elkaar bestaan van twee of meer psycho-pathologieën bij dezelfde persoon komt over de hele wereld voor, maar de uiting ervan kan per cultuur verschillen. Zo geeft de American Psychiatric Association (2015) aan dat de prevalentie afneemt in bepaalde landen in Azië, het Midden-Oosten, Roemenië en Nigeria. Aan de andere kant zijn mannen in de meeste gevallen het meest getroffen door deze aandoening.

Comorbiditeit

Deze term verwijst naar het naast elkaar bestaan van twee of meer psychopathologieën bij dezelfde persoon. In die zin is het gebruikelijk dat een intermitterende explosieve stoornis bij bijna 40% van de patiënten samengaat met depressie (Spaanse link), terwijl angstige symptomen voorkomen bij bijna 60% van de getroffenen. Aan de andere kant kan drugsverslaving optreden nadat de symptomen van de intermitterende explosieve stoornis. beginnen.

Verklarende modellen

Ondanks het feit dat het elektro-encefalogram in principe normaal is , kunnen niet-specifieke veranderingen optreden, zoals transpositie van letters, EEG-vertraging en andere kleine neurologische symptomen (APA, 2015). Er zijn ook biochemische veranderingen gevonden. Specifiek in de niveaus van serotonine en andere monoaminen waarvan de functie is om het limbisch systeem en de remming van impulsen te reguleren.

Daarnaast zijn er een aantal psychologische kenmerken die het risico op gewelddadige reacties kunnen vergroten. Dat is het geval met een laag zelfbeeld of paranoïde of antisociale persoonlijkheidskenmerken. Psychopathische persoonlijkheid kan ook vatbaar zijn voor een intermitterende explosieve stoornis.

Een complexe aandoening die opgespoord en behandeld moet worden

Opgroeien in omgevingen waar geweld eerder de norm dan de uitzondering is en waar het kind wordt misbruikt en het ouderschap nalatig is, zijn krachtige factoren die vatbaar zijn voor de ontwikkeling van deze klinische entiteit.

IES (Spaanse link) is een complexe aandoening. In die zin is het noodzakelijk om hiernaar verder onderzoek te doen met als doel het beter te kunnen definiëren en effectievere, veiligere en efficiëntere behandellijnen te ontwikkelen.