Laryngitis: symptomen, oorzaken en behandeling
Laryngitis, ook bekend als laryngotracheïtis of pseudokroep, is een ontsteking van het strottenhoofdslijmvlies. Er zijn vrij belangrijke verschillen tussen de symptomen van volwassenen en kinderen, waarbij de laatste het meest wordt getroffen.
De belangrijkste oorzaak zijn virale infecties. Tegelijkertijd zijn de therapeutische opties breed, waarbij prioriteit wordt gegeven aan het verlichten van symptomen en het toedienen van medicijnen die de oorzaak van de ontsteking wegnemen.
Wat is laryngitis?
Laryngitis is een ziekte of aandoening die wordt gekenmerkt door aanhoudende ontsteking van het strottenhoofdslijmvlies. Dit orgaan bestaat uit kraakbeen en enkele ligamenten en spieren die de articulatie van fonatie mogelijk maken.
Het strottenhoofd is de bovengrens van de luchtweg, waar lucht doorheen gaat om de longen binnen te dringen. Gezien vanuit de bovenste opening, zou een ruimte die de glottis wordt genoemd, kunnen worden gezien. Dit wordt afgesloten door een kraakbeenachtige structuur, de epiglottis genaamd, die opent en sluit tijdens het slikken om te voorkomen dat voedsel de luchtwegen binnendringt en deze blokkeert.
Hoe frequent komt het voor?
Omdat het een goedaardige en zelfbeperkende aandoening is, is er vaak een onderrapportage van gevallen. Er zijn echter enkele indicatieve gegevens die ons in staat stellen de epidemiologische realiteit van laryngitis te begrijpen.
Volgens een klinisch zorgprotocol uit 2019 voor professionals (Spaanse link) van de Spanish Pediatric Emergency Society komt laryngitis zeer vaak voor bij mannelijke kinderen tijdens de herfst- en wintermaanden.
De meest getroffen leeftijden zijn die tussen 3 maanden en 6 jaar . In vergelijking met volwassenen komt het vaker voor. Het is waarschijnlijk te wijten aan de grootte van de luchtwegen en de gevoeligheid van deze leeftijden om luchtweginfecties op te lopen.
Laryngitis bij volwassenen en kinderen
De klinische presentatie van deze pathologie is anders bij het vergelijken van kinderen met volwassenen. De belangrijkste aspecten om rekening mee te houden zijn de locatie van de ontsteking, de bijbehorende symptomen en de evolutie van de ziekte.
Vanwege de anatomische verschillen in de luchtwegen van kinderen en volwassenen kan het getroffen gebied sterk variëren. Bij kinderen komt subglottis (onder de glottis) dus vaak voor, terwijl bij volwassenen het supraglottische gedeelte (boven de glottis) vaker wordt aangetast.
Deze variatie veroorzaakt op zijn beurt verschillende symptomen. Terwijl er bij kinderen veel moeite is met ademhalen (kortademigheid), komt bij volwassenen (Spaanse link) de vervorming van de stemtoon (dysfonie) het meest voor.
In beide gevallen omvat ontsteking een reeks processen die leiden tot roodheid van het slijmvlies, gedeeltelijk functieverlies, enige pijn en oedeem of zwelling. Deze laatste factor is de gevaarlijkste van allemaal, omdat het het leven in gevaar brengt door de luchtweg te blokkeren.
Bij kinderen, die een veel smaller strottenhoofd hebben, kan oedeem in het slijmvlies ernstige gevolgen hebben. Daarom is het, ondanks dat het zeer zeldzaam is, raadzaam om een arts te raadplegen als je laryngitis vermoedt, vooral tijdens de eerste levensjaren (Spaanse link).
Klinische manifestaties van laryngitis
Bij laryngitis is het mogelijk om een goed gedefinieerd patroon waar te nemen dat varieert naargelang de leeftijd van de patiënt. Naast dysfonie, pijn en kortademigheid kunnen andere manifestaties de volgende zijn:
- Pijn of moeite met slikken: de nauwe relatie van deze structuur met de slokdarm (deel van het spijsverteringsstelsel) kan irritatie en lokale pijn veroorzaken.
- Reflexoorpijn: het is een soort doorverwezen pijn waarbij patiënten pijn in een van de oren melden zonder plaatselijke ontsteking.
- Inspiratoire stridor: dit is een kort, hoog geluid dat optreedt tijdens het inademen. Het is het gevolg van de passage van lucht op een turbulente manier.
- Blafhoest: het is iets heel kenmerkend voor kinderen. Het wordt gedefinieerd als droog, metaalachtig en grof.
- Schudden en huilen: dit kan gebeuren bij baby’s en kleuters met ademnood. Bovendien, aangezien dit situaties zijn die meer ventilatie en zuurstoftoevoer vereisen, verergeren de andere symptomen.
- Blauwachtige verkleuring in vingers: dit wordt cyanose genoemd en is het directe gevolg van verminderde zuurstoftoevoer. Het wordt alleen gezien in ernstige gevallen waarbij de integriteit van de luchtweg wordt aangetast.
Oorzaken van laryngitis
De lijst is vrij uitgebreid en soms niet duidelijk te definiëren vanwege de abrupte presentatie van de symptomen. Voor praktische doeleinden worden zowel infectieuze als niet-infectieuze oorzaken herkend.
Infectieuze oorzaken
Virale agentia zijn de meest voorkomende. Deze omvatten het griepvirus, para-influenza en respiratoir syncytieel virus, die iets veroorzaken dat lijkt op griep. Soms is ook het herpes simplex-virus erbij betrokken.
Deze laatste aandoening staat bekend als herpetische laryngitis en is vrij zeldzaam. In een rapport uit 2013 (Spaanse link) werd het geval beschreven van een 7 maanden oude vrouwelijke baby die progressieve ademnood, koorts en stridor vertoonde.
Enkele dagen voorafgaand aan haar ziekenhuisopname had ze orale uitbarstingen die gepaard gingen met veelvuldig huilen. In dit geval evolueerde de patiënt naar tevredenheid na toediening van de specifieke medicatie: aciclovir.
Andere infectieuze agentia die laryngitis veroorzaken, zijn bacteriën, die ook volwassenen kunnen treffen. Mycoplasma pneumoniae is er een van, nauw verwant aan het optreden van longontsteking.
Niet-infectieuze oorzaken
Ze komen veel minder vaak voor, met uitzondering van overgevoeligheid of allergische laryngitis. In dit geval veroorzaakt blootstelling aan een allergeen middel (dat wil zeggen een middel dat een allergie kan veroorzaken) systemische symptomen, zoals jeuk, overvloedig zweten, huiduitslag en ademhalingsmoeilijkheden.
Dyspneu is het gevolg van een ontsteking in de luchtwegen. Het is niet altijd beperkt tot het strottenhoofd, aangezien het een groot deel van de bronchiën kan bedekken. Soms kan het spontaan verdwijnen, maar complicaties komen vaak voor.
Ook de inname van irriterende stoffen kan keelontsteking veroorzaken. Bijvoorbeeld het gebruik van bijtende stoffen, zoals bleekmiddel en chloor, om opzettelijke of onopzettelijke redenen. De schade aan het spijsverteringsstelsel is echter veel groter.
Gastro-oesofageale reflux is een ziekte die belangrijke gevolgen heeft buiten het spijsverteringsstelsel. Een daarvan is niet-infectieuze laryngitis, ook wel laryngofaryngeale reflux genoemd. Het heeft de bijzonderheid dat het zich op een langdurige of chronische manier presenteert, waarbij de oplossing van het onderliggende probleem nodig is om de symptomen te verlichten.
Diagnose
De diagnose van laryngitis is klinisch, vooral wanneer de arts met een eenvoudig onderzoek de glottis kan visualiseren zonder de hulp van speciale apparatuur. Dit is echter niet altijd mogelijk, dus sommige procedures zijn nodig om de luchtweg te beoordelen.
Nasofibrolaryngoscopie is een van die ingrepen, meestal door KNO-artsen. De visualisatie van ontsteking met oedeem en roodheid maakt het mogelijk om zonder veel moeite de diagnose te stellen.
Soms kan de arts beeldvormingsonderzoeken bestellen, zoals een röntgenfoto of CT-scan. Deze maken het mogelijk om ontstekingen rond het strottenhoofd te visualiseren en de betrokkenheid van nabijgelegen zachte weefsels te bepalen.
Sommige bloedonderzoeken kunnen nuttig zijn, zoals een volledig bloedbeeld. Daarin wordt verhoging van witte bloedcellen gedetecteerd bij laryngitis van infectieuze oorsprong, hoewel het geen essentiële test is.
Behandeling van laryngitis
De behandeling van deze aandoening is afhankelijk van de oorzaak. Als het mogelijk is een uitlokkende factor te identificeren, zal de verlichting van de symptomen samen met de eliminatie van de hoofdoorzaak worden uitgevoerd.
Genoemde verlichting kan worden verschaft door het toedienen van zuurstoftherapie en vernevelingen. Het gebruik van corticosteroïden (Engelse link) op welke manier dan ook is nog steeds enigszins controversieel, maar het is opgenomen in bijna alle actieprotocollen. Ze hebben een uitstekend vermogen om ontstekingen te verminderen.
Antiallergenen, met name antihistaminica, en mucolytische stoffen, zoals n-acetylcysteïne, kunnen bijdragen in gevallen met slijmproductie of allergische oorsprong. De toediening van antibiotica, antischimmelmiddelen of antivirale middelen zou de overeenkomstige oorzaak moeten wegnemen.
Laryngitis is bijna altijd goedaardig.
In de overgrote meerderheid van de gevallen is laryngitis een goedaardig proces. Alleen bij zeer bijzondere omstandigheden (kleine kinderen, ernstige infecties of patiënten met een onderdrukt immuunsysteem) kunnen de symptomen zich ontwikkelen tot gedeeltelijke of volledige obstructie van de luchtwegen.
In principe is het raadzaam om naar de hulpdiensten te gaan. Deze hebben huisartsen, internisten of kinderartsen beschikbaar, afhankelijk van het profiel van de patiënt. Soms kan de otolaryngoloog bij het proces worden betrokken.
- Arroba ML. Laringitis aguda (crup). Anales de Pediatría de la AEP 2003;1(S1):55-61.
- De Olivera N, Tapié A, Pirez M. Laringitis herpética. A propósito de un caso. Arch Pediatr Urug 2013;84(2):123-126.
- Jiménez L, Mantilla N, Ospina J. Laringitis por reflujo: La perspectiva del otorrinolaringólogo. Rev Col Gastroenterol 2011;26(3):198-206.
- Aubry, K., A. El Sanharawi, and A. Pommier. “Laringitis agudas del adulto.” EMC-Otorrinolaringología 46.1 (2017): 1-9.
- Olavarría C, Cortez P. Reflujo faringolaríngeo: revisión de los nuevos métodos diagnósticos. Rev Otorrinolaringol Cir Cabeza Cuello 2015;75:61-66.
- Temprano M, Hinojal T. Laringitis, crup y estridor. Pediatr Integral 2017;21(7):458–464.
- Ventosa P, Luaces C. Diagnóstico y tratamiento de la laringitis en Urgencias. Protocolos diagnósticos y terapéuticos en urgencias de pediatría. Sociedad Española de Urgencias de Pediatría, 3era edición, 2019.