Een vette lever: symptomen, oorzaken en behandeling
Zoals de naam aangeeft, wordt leververvetting of of een vette lever gekenmerkt door overtollig vet in de lever. Ze maken wel onderscheid tussen twee soorten: niet-alcoholische leververvetting (NAFLD) en alcoholische leververvetting (AFLD). Vandaag bekijken we de symptomen, oorzaken en behandelingsopties volgens de specialisten.
Omdat de lever het vermogen heeft om zichzelf te herstellen, kunnen de meeste episodes van deze aandoening worden teruggedraaid. Dit in ieder geval in het beginstadium, want als de schade zeer ver gevorderd is, loopt de patiënt het risico leverfalen te ontwikkelen. Naar schatting (Engelse link) lijdt tot 30% van de wereldbevolking aan NAFLD.
Symptomen van een vette lever
Leververvetting heeft meestal geen symptomen in de vroege stadia. De patiënt kan er gezond uitzien en zich gezond voelen, hoewel de eerste tekenen kunnen wijzen op een gezondheidsprobleem.
Artsen noemen het vaak een stille leverziekte, omdat het jaren kan duren voordat de eerste tekenen worden ontdekt. We delen hier de klinische manifestaties volgens Johns Hopkins Medicine (Engelse link):
- Zwakheid.
- Spinvormige bloedvaten in de huid (spataderen of teleangiëctasieën).
- Geelverkleuring van de huid en slijmvliezen (geelzucht).
- Jeuk op het huidoppervlak (pruritus).
- Gewichtsverlies.
De ernstigste gevallen, die waarbij de lever begint te lijden, worden gekenmerkt door tekenen zoals spierafbraak, verwardheid, vochtophoping en bloeding. Deze episodes kunnen leiden tot leververgroting (hepatomegalie), cirrose en leverfalen. Desondanks kunnen we stellen dat de meeste patiënten de aandoening in milde stadia ontwikkelen.
Oorzaken van leververvetting
Er zijn twee soorten leververvetting: alcoholgerelateerd (AFLD) en niet-alcoholgerelateerd (NAFLD). Zoals de experts (Engelse link) erop wijzen, verschillen deze omstandigheden, ondanks de onderlinge overeenkomsten, van elkaar. Dit komt onder andere door hun triggers.
Oorzaken van een vette lever door alcohol
Onderzoekers schatten (Engelse link) dat tot 3,8% van de sterfgevallen wereldwijd verband houdt met alcoholgebruik. De meest voorkomende gezondheidscomplicaties als gevolg van de consumptie zijn alcoholische leverziekte, hart- en vaatziekten en kanker. Deze ontstaan door chronische consumptie van de drank, of een alcoholconsumptiestoornis.
Tijdens het metaboliseren van alcohol worden zeer giftige chemische elementen (zoals aldehyden) gegenereerd als residuen. Deze activeren ontstekingsprocessen die de gezondheid van de lever verslechteren en zo de werking ervan verstoren. Houd er rekening mee dat tot 90% van de geconsumeerde alcohol uitsluitend in de lever wordt gemetaboliseerd.
Ondanks dit alles kunnen ongecontroleerde patronen van alcoholinname leiden tot AFLD. Over het algemeen heeft een lage of matige inname dit effect niet, hoewel het allemaal afhangt van de gewoonten en gezondheid van de persoon. In ieder geval, als de patiënt regelmatig drinkt, moet dit worden beschouwd als de waarschijnlijke bron van verhoogde vetconcentraties in zijn lever.
Oorzaken van een vette lever niet gerelateerd aan alcohol
Zoals de experts opmerken, zijn de oorzaken van niet-alcoholische leververvetting zeer heterogeen. De redenen waarom ze worden geactiveerd zijn niet volledig bekend, al zijn er natuurlijk meerdere kandidaten onder de verdachten. Daarom wijzen we op de meest voorkomende katalysatoren van de aandoening:
- Obesitas.
- Ernstig gewichtsverlies.
- Refeeding-syndroom.
- Totale parenterale voeding.
- Ondervoeding.
- Afhankelijkheid van bepaalde medicijnen (of blootstelling aan gifstoffen en chemicaliën).
- Coeliakie.
- Hepatitis C.
- Inflammatoire darmziekte.
- Hiv.
- Genetische aanleg.
- Verwijdering van de galblaas.
- Diabetes type 2.
- Metaboolsyndroom.
- Hartziekten.
- Hypopituïtarisme.
- Hypothyreoïdie.
- Polycysteus ovariumsyndroom.
- Insuline-resistentie.
Dit is slechts een selectie van de veranderingen die NAFLD kunnen veroorzaken. Om al deze redenen wijzen de onderzoekers (Engelse link) erop dat NAFLD verband houdt met een verslechtering van de kwaliteit van leven in het algemeen. Soms kan een specifieke oorzaak niet worden gevonden, omdat deze reageert op een samenvloeiing van veel van hen.
Diagnose van een vette lever
Aangezien de meeste patiënten geen symptomen ontwikkelen, kan de diagnose van leververvetting enkele jaren op zich laten wachten. Het wordt meestal per ongeluk ontdekt in andere medische onderzoeken, of in ieder geval wanneer de symptomen de patiënt waarschuwen voor een verandering in zijn gezondheid.
De specialist zal onder andere kiezen voor lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek, beeldvormingsonderzoek en leverbiopsie (alleen in ernstige gevallen). Medische geschiedenis, familiegeschiedenis, eetgewoonten en alcoholconsumptie zullen ook in aanmerking worden genomen. Deskundigen diagnosticeren de aandoening wanneer de vetconcentratie in de lever hoger is dan 5% van het totale gewicht van het orgaan.
Behandelingsopties
Er zijn geen medicijnen goedgekeurd om leververvetting te behandelen, ondanks het feit dat er minstens een dozijn klinische onderzoeken voor zijn. Het stappenplan is afhankelijk van het type ziekte. Dat wil zeggen, of de oorzaken verband houden met alcohol of niet. Zoals verwacht in het eerste geval, moet de patiënt deze schadelijke gewoonte opgeven, dus velen zullen een ontgiftingsprogramma nodig hebben.
Stoppen met alcohol voorkomt niet alleen dat de aandoening verergert, maar kan zelfs de verslechtering van de lever ongedaan maken. Episodes van leververvetting worden dan behandeld met veranderingen in levensstijl en controle van de onderliggende ziekte. Het typische plan in deze gevallen is het volgende:
- Verlies gewicht.
- Controleer de dagelijkse calorie-inname (evenals vet in de voeding).
- Doe regelmatig aan lichaamsbeweging.
- Vervanging van medicijnen of supplementen (als de specialist dit verstandig acht).
Patiënten met morbide obesitas kunnen bariatrische chirurgie ondergaan, voor het geval conventionele alternatieven niet werken. In ernstige gevallen kan een levertransplantatie nodig zijn, hoewel dit slechts voor een klein percentage van de patiënten is weggelegd. Een verandering in levensstijl en het verminderen van alcoholgebruik is de eerste stap in het omgaan met leververvetting.
- Andronescu CI, Purcarea MR, Babes PA. Nonalcoholic fatty liver disease: epidemiology, pathogenesis and therapeutic implications. J Med Life. 2018;11(1):20-23.
- Golabi, P., Otgonsuren, M., Cable, R., Felix, S., Koenig, A., Sayiner, M., & Younossi, Z. M. Non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) is associated with impairment of health related quality of life (HRQOL). Health and quality of life outcomes. 2016; 14(1): 1-7.
- Kneeman, J. M., Misdraji, J., & Corey, K. E. Secondary causes of nonalcoholic fatty liver disease. Therapeutic advances in gastroenterology. 2012; 5(3): 199-207.
- Rehm J, Mathers C, Popova S, Thavorncharoensap M, Teerawattananon Y, Patra J. Global burden of disease and injury and economic cost attributable to alcohol use and alcohol-use disorders. Lancet. 2009 Jun 27;373(9682):2223-33.
- Stefan, N., Häring, H. U., & Cusi, K. (2019). Non-alcoholic fatty liver disease: causes, diagnosis, cardiometabolic consequences, and treatment strategies. The lancet Diabetes & endocrinology. 2019; 7(4): 313-324.
- Toshikuni N, Tsutsumi M, Arisawa T. Clinical differences between alcoholic liver disease and nonalcoholic fatty liver disease. World J Gastroenterol. 2014;20(26):8393-8406.