Waarom kunnen de handen opzwellen?
Er zijn veel redenen waarom je handen kunnen opzwellen. Dit betekent niet dat er een onderliggende organische pathologie is, aangezien verschillende veelvoorkomende situaties de volumetoename kunnen veroorzaken.
Hieronder zullen we enkele van de meest voorkomende oorzaken samenvatten en de specifieke omstandigheden waarbij naar een dokter gaan noodzakelijk is. Blijf lezen!
Enkele basisbegrippen van anatomie en fysiologie
Zwelling (oedeem) van een deel van het lichaam is een gevolg van verschillende fysieke verschijnselen die verband houden met het cardiovasculaire systeem. De laatste wordt gevormd door het hart en de bloedvaten, die veneus en arterieel kunnen zijn.
Wanneer er een toename is van de hydrostatische druk in de bloedvaten, wordt de uitstroom van water naar het omringende weefsel bevorderd. Hierdoor kunnen de handen en de rest van de ledematen opzwellen.
De afname van sommige stoffen in het plasma, zoals albumine, zorgt er ook voor dat er in elk deel van het lichaam oedeem ontstaat. Dit wordt verklaard dankzij een fysisch fenomeen dat osmotische druk wordt genoemd en dat afneemt naarmate de concentratie van plasma-eiwitten en natrium afneemt.
Naast ziekten zijn er externe factoren die de balans van bloedvaten kunnen veranderen, en elk daarvan komt overeen met een ander mechanisme. Later zullen we de meest voorkomende beschrijven.
6 veelvoorkomende oorzaken van gezwollen handen
De meeste gevallen van gezwollen handen zijn mild en kunnen optreden als reactie op prikkels uit de omgeving. In zeldzame gevallen is het te wijten aan acute of chronische pathologieën die behandeling vereisen om de progressie van de symptomen te voorkomen. Hieronder vertellen we het je allemaal.
1. Door sporten kunnen je handen opzwellen
Volgens een publicatie (Engelse link) van de Mayo Clinic kan constante lichaamsbeweging de handen doen opzwellen. Omdat de symptomen mild zijn, merken patiënten dit vaak als ze na een trainingssessie moeite hebben met het verwijderen van de ringen.
Hoewel er geen duidelijke oorzaak is om dit fenomeen te verklaren, kan het te wijten zijn aan een herverdeling van de lokale bloedstroom als reactie op temperatuurschommelingen. Dat komt vaak voor tijdens het sporten in de buitenlucht en wordt natuurlijk beïnvloed door de omgevingsomstandigheden.
Het is meestal geen groot medisch probleem, vooral als de intensiteit van het oedeem erg gering is. Om vochtophoping te voorkomen, is het een goed idee om je vingers regelmatig te bewegen en je armen regelmatig op te heffen voor, tijdens en na je training.
In zeer zeldzame gevallen kan zwelling van de handen tijdens het sporten het gevolg zijn van hyponatriëmie (verlaagd plasmanatrium).
Topsporters die grote hoeveelheden vocht consumeren, hebben de meeste kans om aan deze aandoening te lijden. Deze gevallen vereisen medische behandeling en kunnen worden vermoed bij mentale verwarring.
2. Artritis
Deze term wordt gebruikt voor een groep pathologieën waarvan de fundamentele verandering een ontsteking van het gewrichtsweefsel is. Het kan onder andere een gevolg zijn van infecties, gewrichtsdegeneratie, auto-immuunverschijnselen.
Reumatoïde artritis is bijvoorbeeld een chronische ontstekingsziekte die de handen kan opzwellen, vooral de gewrichten die de vingerbotten verbinden, de interfalangeale gewrichten genoemd.
Dit oedeem voelt meestal heet aan en vertoont roodheid op het huidoppervlak, aangezien het een ontstekingsverschijnsel is.
Er is meestal ernstige geassocieerde pijn, evenals afwijking van de vingers in chronische en ernstige gevallen. Therapie met niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen zoals ibuprofen wordt in de meeste gevallen aanbevolen.
3. Zeer hete klimaten
Net als wat er gebeurt tijdens het sporten, veroorzaken klimaten met intense hitte vaak een herverdeling van de vasculaire stroom. Het bloed wordt naar het huidoppervlak geleid door een fenomeen van vasodilatatie, wat hevig zweten veroorzaakt. Dit is een manier voor het organisme om warmte te verliezen als er ongunstige omgevingsomstandigheden zijn.
Bij bepaalde aandoeningen en patiënten kan dit proces ook de handen doen zwellen. De symptomen zijn meestal mild en van voorbijgaande aard, dus het is niet nodig om naar een arts te gaan, tenzij er andere belangrijke klinische verschijnselen zijn, zoals een versnelde hartslag of ademhaling, verwardheid, bewustzijnsverlies of hypotensie.
Deze laatste symptomen treden meestal op bij hitteberoerte, waarvan het belangrijkste pathofysiologische kenmerk een storing in thermoregulatiemechanismen is, vergezeld van uitdroging, nierbeschadiging en hypovolemische shock, in zeer ernstige gevallen.
4. Door diëten rijk aan zout kunnen de handen opzwellen
Gewoon zout of tafelzout wordt natriumchloride genoemd. Een overmatige consumptie van deze stof kan een toename van natrium in het plasma veroorzaken, wat de osmotische druk verhoogt en vochtretentie en arteriële hypertensie bevordert.
In zeldzame gevallen kan overmatige zoutinname echter hypernatriëmie veroorzaken, wat een pathologische toename van deze stof in het plasma is.
Iets hierboven vertelden we je al over de mogelijkheid dat hyponatriëmie bij atleten de handen kan opzwellen, en dit klinkt misschien een beetje tegenstrijdig. Het komt voor dat beide aandoeningen door verschillende mechanismen oedeem kunnen veroorzaken.
De toename van natrium doet dit door de hydrostatische druk in de arteriële bloedvaten te verhogen, terwijl de afname dit doet door de osmotische druk te verlagen, in geïsoleerde gevallen.
5. Lymfoedeem
Niet alle vasculaire structuren bevatten bloed. Lymfevaten bevatten lymfe, een stof die rijk is aan vetten en cellen van het immuunsysteem, dus ze zijn nauw verwant aan lymfeklieren.
Sommige pathologieën kunnen de handen en andere delen van het lichaam (vooral de onderste ledematen) opzwellen als gevolg van ziekten van het lymfestelsel. Het begin van de symptomen treedt op gedurende meerdere maanden en het oedeem is harder dan dat veroorzaakt door extravasatie van water.
De meest voorkomende oorzaken zijn aangeboren, inflammatoire, tumor- en infectieuze afwijkingen. Binnen deze laatste groep valt lymfatische filariasis op, een parasitose geproduceerd door Wuchereria bancrofti, hoewel het volgens een publicatie (Engelse link) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aanzienlijke lichaamsmisvormingen kan veroorzaken.
6. Allergische reacties kunnen je handen opzwellen
Dit type situatie wordt vanuit moleculair oogpunt gekenmerkt door blootstelling aan een omgevingsstof die vreemd is aan het organisme en die in staat is de activering van eosinofielen, mestcellen en basofielen te stimuleren. Bovendien gaan ze gepaard met een intense afgifte van immunoglobuline E.
De typische klinische presentatie waarbij de handen kunnen opzwellen is angio-oedeem, ook gekenmerkt door zwelling van het gezicht, urticaria en jeuk (pruritus). Er zijn veel stoffen die deze aandoening kunnen veroorzaken, waaronder kaneel en alcoholische dranken.
In ernstige gevallen kan gezichtsoedeem luchtwegobstructie veroorzaken, die onmiddellijk moet worden behandeld. Er zijn verschillende medicijnen om het klinische beeld om te keren, die kunnen variëren van antihistaminica tot adrenaline.
Gezwollen handen: is het nodig om naar de dokter te gaan?
Het is meestal niet nodig om een specialist te raadplegen in het geval van een geïsoleerde gebeurtenis van handzwelling, vooral als deze spontaan afneemt en er geen bijbehorende symptomen zijn. In alle andere situaties is het belangrijk om een medische beoordeling aan te vragen, wat in eerste instantie bij een huisarts kan zijn.
- Flores-Villegas B, et al. Edema. Enfoque clínico. Med Int Méx 2014;30:51-55.
- Herrera K, et al. Preeclampsia. Revista Médica Sinergia 2018;3(3):8-12.
- Peña A, et al. Edema en miembros superiores. SEMERGEN 2015;41:424.
- Pereira N, et al. Linfedema: actualización en el diagnóstico y tratamiento quirúrgico. Rev Chil Cir 2018;70(6):589-597.
- Shaun Cho, MD. Peripheral Edema. Am J Med 2002;113:580-586.
- Tincopa-Wong O. Urticaria y angioedema: una visión general. Acta Med Per 2014:31(2):111-124.