Een vezelarm dieet: hoe en wanneer te doen
Een vezelarm dieet kan in bepaalde situaties worden toegepast om de symptomen die verband houden met de spijsvertering te verbeteren. Het is waar dat we het hebben over een essentiële stof om een goede darmgezondheid te garanderen, maar soms is het handig om het gebruik ervan tijdelijk te verminderen om voordelen te genereren.
Het is in ieder geval altijd aan te raden om dit soort dieetadviezen te laten begeleiden door een voedingsdeskundige. Een slechte uitvoering kan de diversiteit en dichtheid van de microbiota negatief beïnvloeden, waardoor veel van de basisfuncties van het menselijk organisme worden aangetast.
Wat is een vezelarm dieet?
Een vezelarm dieet wordt gekenmerkt door een lage aanwezigheid van groenten en volle granen. Over het algemeen is het niet gepast om een dergelijk dieetprotocol te volgen, omdat dit de goede werking van het spijsverteringskanaal in gevaar kan brengen.
In feite wordt een vezelinname van minimaal 25 gram per dag aanbevolen om een goede gezondheid te behouden. We hebben het over een element waarvan is aangetoond (Engelse link) dat het de ontwikkeling van sommige soorten kanker helpt voorkomen.
Er zijn twee soorten vezels die belangrijk zijn om te onderscheiden, oplosbare en onoplosbare. Terwijl de eerste het water binnenin vasthoudt en in de darm gist, oefent de tweede simpelweg een mechanisch effect uit op de peristaltiek en doorvoer. Hoe het ook zij, beide elementen dragen bij aan het verminderen van problemen zoals constipatie, zoals blijkt uit onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift BMJ (Engelse link).
Het vezelarme dieet zal vooral de inname van eiwitten en vetten benadrukken. De koolhydraten die kunnen voorkomen zullen een hoge glykemische index hebben, met het risico dat dit de metabolische controle met zich meebrengt. Om te voorkomen dat er op middellange termijn verstoringen ontstaan, moet deze aanpak een begin en een eind hebben. Het is niet goed als het over een te lange periode wordt uitgesmeerd.
Wanneer een vezelarm dieet toepassen?
Een vezelarm dieet kan worden toegepast in verschillende situaties waarin er sprake is van darmproblemen.
Volgens een studie gepubliceerd in het World Journal of Gastroenterology (Engelse link) kan bijvoorbeeld het verminderen van de consumptie van deze verbinding wanneer een inflammatoire darmaandoening zich heeft ontwikkeld, bijdragen aan het beheersen van de symptomen. Het belangrijkste punt in deze gevallen is om via een restrictief plan aan de voedingsbehoefte te kunnen voldoen.
Er moet echter worden benadrukt dat dit een tijdelijke oplossing is. Beetje bij beetje zal de vezel geleidelijk opnieuw worden geïntroduceerd om te verifiëren dat het wordt verdragen en dat de symptomen in de loop van de tijd zijn verminderd.
Sommige farmacologische behandelingen kunnen zelfs als complementair worden beschouwd, om de immuunfunctie te optimaliseren en zo de afstoting van bepaalde stoffen in de voeding te voorkomen.
Een andere situatie die ook een vezelarm dieet vereist, is die van intestinale dysbiose als gevolg van bacteriële overgroei. In deze gevallen wordt een toename van de populaties van pathogene micro-organismen in het spijsverteringskanaal waargenomen, zoals bevestigd door onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift Cellular and Molecular Life Sciences (Engelse link): Het probleem moet worden verholpen om de ontwikkeling van functionele veranderingen in de darm echt te voorkomen.
Introduceer ook een probiotisch supplement
Opgemerkt moet worden dat vezels niet selectief zijn als het gaat om het bevorderen van bacteriegroei. Het fermenteert en dient als energiesubstraat voor zowel nuttige als schadelijke bacteriën.
Daarom, als er een toename is in de laatstgenoemde populaties, zal een intensivering van de symptomen worden ervaren door een dieet met veel prebiotische verbindingen, dat wil zeggen oplosbare vezels. Daarvoor zou hun bijdrage tijdelijk moeten worden beperkt.
Het is niet genoeg om alleen de aanwezigheid van vezels in de voeding te verminderen om dit probleem op te lossen. Het is ook handig om een aanvullend mechanisme voor te stellen dat de vernieuwing van de microbiota bevordert. Dat heeft een positieve invloed op de diversiteit.
Het introduceren van een probiotisch supplement in het regime lijkt de beste optie, volgens onderzoek gepubliceerd in het World Journal of Gastroenterology (Engelse link).
Mechanismen om een vezelarm dieet toe te passen
Bij het overwegen van een vezelarm dieet moet er rekening mee worden gehouden dat de voorziening van een belangrijke essentiële voedingsstof of antioxidant in gevaar kan komen. Deze worden vaak aangetroffen in voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong. Om deze reden is het garanderen van diversiteit in het regime cruciaal voor het behoud van een goede gezondheidstoestand. Wanneer het beperkt is, is het essentieel om toevlucht te nemen tot supplementen om tekortkomingen te corrigeren.
Het zou bijvoorbeeld belangrijk kunnen zijn een verbinding te leveren met een hoge aanwezigheid van fytochemicaliën met antioxiderende capaciteit. Deze elementen neutraliseren de vorming van vrije radicalen en hun daaropvolgende ophoping in de lichaamsweefsels. Ze moduleren ook ontstekingsmechanismen. Beide processen worden geassocieerd met het behouden van een betere gezondheidstoestand door de jaren heen.
Er zijn aanwijzingen (Engelse link) dat deze verbindingen de symptomen kunnen helpen verminderen en de behandeling van op ontstekingen gebaseerde pathologieën, zoals die van het darmtype, kunnen vergemakkelijken. Andere verbindingen zoals omega 3 kunnen ook een verschil maken. Ze kunnen via supplementen in de richtlijn worden opgenomen of er kan worden gedacht aan een verhoging van de consumptie van vette vis.
Aan de andere kant zal ervoor moeten worden gezorgd dat het energieverbruik voldoende is. Het schrappen of beperken van de inname van koolhydraten kan de calorische balans gedurende de dag beïnvloeden. Het is niet altijd handig dat er een vermindering van het lichaamsgewicht is, dus het is meestal van belang om een evenwichtige situatie te bereiken. Vooral als je uitgaat van een staat van goede lichaamssamenstelling.
De herintroductie van vezels
Vezelarme diëten zijn tijdelijk. Ze mogen niet in de loop van de tijd worden verlengd om geen schadelijke veranderingen in de werking van de darm te veroorzaken. In het begin kan het nuttig zijn om een strakke beperking in te stellen. Maar naarmate de symptomen beginnen te verbeteren, zal de herintroductie van plantaardig voedsel het lichaam er beetje bij beetje aan laten wennen.
Wat belangrijk kan zijn, is het opsporen van mogelijke voedselintoleranties. In het geval van dit soort aandoeningen moet voorzichtigheid worden betracht met de voedingsstoffen die ervoor zorgen dat ze permanent van het regime worden uitgesloten. Vaak zijn het niet de vezels die de symptomen veroorzaken, maar verbindingen zoals gluten, lactose, fructose… Natuurlijk zijn er ook gevallen waarin deze intoleranties van voorbijgaande aard zijn.
Steeds meer bewijs laat zien hoe deze problemen met de opname van voedingsstoffen grotendeels worden bepaald door het profiel van de microbiota. Met een goede voedingsinterventie zouden de klachten sterk verminderd kunnen worden, zodat de problematische voedingsstoffen vervolgens ongestoord weer kunnen worden ingevoerd. Toch bestaat er in de literatuur nog veel onwetendheid over.
Het lijkt echter duidelijk dat dit soort interventies met de nodige voorzichtigheid en onder professionele begeleiding moeten worden uitgevoerd. In veel gevallen is het handig om eerdere bloedtesten te laten doen om te controleren of de voedingsstoffen binnen het juiste bereik zijn.
Een vezelarm dieet en constipatie
Vezelarme diëten hebben vaak een negatief effect op de stoelgang. Bij een vezelarm dieet, zoals bij het ketogeen dieet, zal de frequentie van de stoelgang zeker afnemen. Moeilijkheden om naar het toilet te gaan kunnen ook worden ervaren, waardoor veel patiënten zich ongemakkelijk voelen en de therapietrouw belemmeren.
Hoewel in het kader van het ketogeen dieet een prebiotisch supplement kan worden opgenomen om het probleem te verlichten, is dit middel niet beschikbaar in het geval van vezelarme diëten. Daarom moet men zich bewust zijn van deze bijwerking om niet in paniek te raken of zelfgemaakte oplossingen toe te passen die de levensvatbaarheid van de aanpak in gevaar kunnen brengen.
Vezelarme diëten zijn mogelijk niet geschikt als er ook een soort functioneel probleem is in de laatste delen van de darm, zoals aambeien of kloven. In deze gevallen is het nodig om voor het tegenovergestelde te gaan, zodat de ontlasting zo zacht mogelijk is en er geen grote inspanning nodig is bij de passage van de ontlasting.
Vezelarme diëten, tijdelijke behandelingen voor darmproblemen
Vezelarme diëten kunnen in bepaalde contexten in de praktijk worden gebracht om de symptomen van problemen in verband met het spijsverteringskanaal te verbeteren. Ze zijn niet houdbaar op middellange termijn en ze zijn ook niet gezond. Dus hun toepassing zal tijdelijk zijn en afhangen van de voortgang van de pathologie. Ze moeten altijd onder toezicht staan van een professional.
Veel van de veranderingen van de microbiota die tegenwoordig worden geleden, worden veroorzaakt door een slecht dieet. Ook giftige gewoonten die door de jaren heen zijn volgehouden, kunnen hieraan bijdragen. Voorbeelden zijn roken of alcoholgebruik. Het beste in deze gevallen is om in te zetten op preventie. Want wanneer een situatie van dysbiose wordt gegenereerd, is de oplossing meestal niet eenvoudig.
- Koller, K. R., Wilson, A., Normolle, D. P., Nicholson, J. K., Li, J. V., Kinross, J., Lee, F. R., Flanagan, C. A., Merculieff, Z. T., Iyer, P., Lammers, D. L., Thomas, T. K., & O’Keefe, S. (2021). Dietary fibre to reduce colon cancer risk in Alaska Native people: the Alaska FIRST randomised clinical trial protocol. BMJ open, 11(8), e047162. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2020-047162.
- Tabbers, M. M., & Benninga, M. A. (2015). Constipation in children: fibre and probiotics. BMJ clinical evidence, 2015, 0303.
- Harvie, R. M., Chisholm, A. W., Bisanz, J. E., Burton, J. P., Herbison, P., Schultz, K., & Schultz, M. (2017). Long-term irritable bowel syndrome symptom control with reintroduction of selected FODMAPs. World journal of gastroenterology, 23(25), 4632–4643. https://doi.org/10.3748/wjg.v23.i25.4632.
- Weiss, G. A., & Hennet, T. (2017). Mechanisms and consequences of intestinal dysbiosis. Cellular and molecular life sciences : CMLS, 74(16), 2959–2977. https://doi.org/10.1007/s00018-017-2509-x.
- Orel, R., & Kamhi Trop, T. (2014). Intestinal microbiota, probiotics and prebiotics in inflammatory bowel disease. World journal of gastroenterology, 20(33), 11505–11524. https://doi.org/10.3748/wjg.v20.i33.11505.
- Burge, K., Gunasekaran, A., Eckert, J., & Chaaban, H. (2019). Curcumin and Intestinal Inflammatory Diseases: Molecular Mechanisms of Protection. International journal of molecular sciences, 20(8), 1912. https://doi.org/10.3390/ijms20081912.