Dermatofagie: wat het is en hoe het te behandelen

Heb jij een pathologische gewoonte om op je huid te bijten of te knagen? Ontdek wat dermatofagie is en hoe het behandeld kan worden.

De gewoonte om op de rand van de huid te bijten die de nagels bedekt of op de dunne huid aan de binnenkant van de wangen komt relatief vaak voor. Mensen doen het als ze angstig, gespannen of verveeld zijn. Als het gedrag zich herhaalt en lichamelijk gevolgen heeft, is de kans groot dat je te maken hebt met dermatofagie. Dat wil zeggen, een goed gedefinieerde stoornis die leidt tot de gewoonte in pathologische contexten.

Deze aandoening is in het verleden in vele vormen bekend geweest. Decennialang werd het wolvenbijten genoemd en pas onlangs kreeg het interesse in de medische wereld. Er is nog veel onbekend over, maar men denkt dat het een soort obsessief-compulsieve stoornis (OCS) is die verband houdt met op het lichaam gericht repetitief gedrag (BFRB).

Symptomen van dermatofagie

De stoornis wordt gekenmerkt door een dwang om op een deel van het lichaam te bijten of te knagen. Het wordt bewust of onbewust gedaan, en het gaat verder dan een repetitieve gewoonte die af en toe wordt gedaan. Een patiënt met de aandoening knaagt, bijt of kauwt dus herhaaldelijk op het huidoppervlak. Het is zo erg dat de huid er in de loop van weken of maanden onder begint te lijden. Laten we enkele van de belangrijkste symptomen bekijken:

• Bijten of knagen aan het huidoppervlak, vooral op de handen en in de mond.
• Rode, versleten of eeltige huid.
• Bloeden in het getroffen gebied.
• Littekens of verkleuring op het huidoppervlak.
• Angst en dwanggevoelens.

Omdat de huid na verloop van tijd vaak wordt blootgesteld, ontwikkelen mensen vaak infectieuze processen. Het getroffen gebied kan geïnfecteerd raken, dus het zal opzwellen en pus afscheiden. Als gevolg hiervan kunnen ook symptomen zoals koorts, hoofdpijn en algehele malaise optreden. Hoewel de persoon in kwestie aan de huid knaagt, slikken ze de resten meestal niet in.

Iemand met dermatofagie is zich hier niet altijd bewust van

Omdat mensen met deze gewoonte het niet doen om de huid op te eten, stellen veel onderzoekers (Engelse link) de term dermatodaxie voor. Dit komt omdat dermatofagie komt van het Griekse derma (‘huid’) en phago (‘eten’). Dermatodaxie van zijn kant bestaat uit derma (‘huid’) en daxia (‘bijten’). Gezondheidswerkers en het grote publiek verwijzen echter vaak naar deze gewoonte als dermatofagie.

De symptomen verergeren in stressvolle situaties, in bepaalde contexten of plaatsen en afhankelijk van de mate van angst. Toch is de persoon zich niet altijd bewust van wat hij doet. Het zijn de vrienden of familie die hen waarschuwen voor hun dwangmatige gewoonte.

Het is niet ongebruikelijk dat de getroffen persoon zich schaamt voor zijn gedrag, zodat hij ervoor zal kiezen zichzelf te isoleren. Dit kan op zijn beurt leiden tot een depressie.

Oorzaken

Zoals de onderzoekers (Engelse link) aangeven, wordt deze gewoonte samengevat in een zich herhalend gedrag, zodanig dat het geclassificeerd kan worden als een obsessief-compulsieve stoornis (OCS). Mensen vertonen vaak andere verwante aandoeningen, zoals trichotillomanie (aan haar trekken), dermatillomanie (aan de huid plukken) en onychofagie (aan nagelbijten).

Evenzo wordt de stoornis beschouwd als een soort lichaamsgericht repetitief gedrag. Dat wil zeggen, de dwangmatige gewoonte om lichamelijk letsel te veroorzaken of tegen de eigen lichamelijke integriteit in te gaan. De exacte oorzaken ervan zijn niet bekend, maar sommige experts suggereren (Engelse link) dat tekorten in emotieregulatie veel gevallen kunnen verklaren.

Lichaamsgericht repetitief gedrag komt vaker voor dan gedacht, aangezien geschat wordt (Engelse link) dat het tot 12% van de wereldbevolking kan treffen.

Er is een verband gevonden (Engelse link) tussen lichaamsgericht repetitief gedrag en familiegeschiedenis, zodat iemand die een eerstegraads familielid heeft met deze aandoening, meer kans heeft om het in de toekomst te ontwikkelen. Trauma’s en angst tijdens de kindertijd en jeugd behoren ook tot de mogelijke triggers.

Hoewel velen het als een soort OCS beschouwen, ontwikkelen niet alle patiënten met deze aandoening dermatofagie. De interesse van de kant van de medische gemeenschap is recent, dus de katalysatoren en relaties met andere aandoeningen (of als het een individuele classificatie verdient) worden niet volledig begrepen. Het begint meestal in de late kindertijd en vroege adolescentie.

Diagnose van dermatofagie

Dermatofagie is niet opgenomen in de vijfde editie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), dus er zijn geen formele criteria om het te diagnosticeren. Desondanks kan een zorgverlener op basis van de symptomen, het interview met de patiënt en de medische geschiedenis een nauwkeurige diagnose van de aandoening stellen.

Het belangrijkste criterium voor het diagnosticeren van dermatofagie is pathologische nood. Zoals reeds gezegd, is het zeker niet slechts een incidentele gewoonte. Het gedrag veroorzaakt angst en frustratie bij de getroffenen en gaat gepaard met een verandering om een normatief of sociaal leven te leiden. De aanwezigheid van stress en angst zijn daarom andere indicatoren waarmee rekening wordt gehouden bij de diagnose.

Behandelingsopties

Er is geen standaardbehandeling om de stoornis aan te pakken, hoewel deze onder controle kan worden gehouden op basis van psychotherapie en medicatie-inname (de laatste in matige of ernstige gevallen). Cognitieve gedragstherapie is meestal het meest effectief, omdat het de patiënt leert zijn gedachten en gedrag te beheersen om ze te verminderen.

Wat betreft medicijnen, en als de professional het suggereert, kunnen selectieve serotonineheropnameremmers worden voorgeschreven. Dit is de meest gebruikte groep antidepressiva, deels omdat ze veiliger zijn en minder bijwerkingen hebben. Anxiolytica en andere relevante medicijnen kunnen ook worden voorgeschreven.

De specialist zal ook veranderingen in levensstijl voorstellen. Het vermijden van stressvolle situaties, het verminderen van de consumptie van koffie, tabak en alcohol, lichaamsbeweging, een uitgebalanceerd dieet, een sociaal leven en het beoefenen van ontspannende activiteiten (yoga, meditatie en andere) kunnen een merkbaar verschil maken. Huidbeschadigingen worden plaatselijk behandeld om genezing te vergemakkelijken.