De 4 meest voorkomende tandvleesaandoeningen
De meest voorkomende tandvleesaandoeningen kunnen de duurzaamheid van de tanden in de mond in gevaar brengen. Andere aandoeningen tasten de esthetiek van de glimlach aan en veroorzaken ongemak en pijn.
Het tandvleesweefsel heeft de functie om de tanden te beschermen en te ondersteunen. Als je de pathologieën kent die het tandvlees aantasten, kun je ze voorkomen en voor dit deel van de mond zorgen.
Verschillende pathologische processen kunnen zich ontwikkelen op het tandvleesweefsel. Vandaag vertellen we je over de 4 meest voorkomende tandvleesaandoeningen en hoe je ze kunt vermijden.
Wat is het tandvlees en hoe ontstaan de meest voorkomende tandvleesaandoeningen?
Het tandvlees is het mondslijmvlies dat elk van de tanden in de mond omringt en het bot bedekt dat ze ondersteunt. Tandvlees fungeert als een beschermende barrière die voorkomt dat bacteriën of vreemde stoffen de wortelzone binnendringen.
Tandvleesweefsel helpt tanden stevig en gefixeerd in de kaken te blijven. Bovendien fungeert het als een buffer tegen de krachten die in de mond worden opgewekt, waardoor de impact op het onderliggende bot wordt voorkomen.
Het tandvlees bestaat uit lichtroze epitheelweefsel dat de hals van de tanden omringt. De textuur is vergelijkbaar met de schil van een sinaasappel en dit weefsel heeft scherpe en precieze randen.
Wanneer het tandvlees van kleur verandert, opzwelt, bloedt of pijn doet, geeft dit aan dat er iets niet klopt. De belangrijkste vijand (Engelse link) van het tandvleesweefsel is de bacteriële plaque die irritatie en ontsteking veroorzaakt.
In ieder geval zijn er andere situaties die ook van invloed zijn op de gezondheid van het tandvleesslijmvlies. Laten we de 4 meest voorkomende tandvleesaandoeningen in detail bekijken.
1. Tandvleesontsteking
Gingivitis is de meest voorkomende (Engelse link) en frequente pathologie van het tandvleesweefsel. Men noemt het ook wel tandvleesaandoening, alsof het de enige aandoening is die het tandvlees aantast.
De meest voorkomende oorzaak van gingivitis is de opeenhoping van bacteriële plaque op de oppervlakken van de tanden en het tandvlees. Deze plakkerige film, eerst onzichtbaar en daarna witachtig, bestaat voornamelijk uit bacteriën en voedselresten.
Wanneer het niet goed wordt verwijderd door middel van mondhygiëne, bouwt zich tandplak op. Het kan zelfs verkalken met de mineralen in de mond, waardoor tandsteen ontstaat.
Tandsteen en de gifstoffen geproduceerd door tandplakbacteriën irriteren en beschadigen het tandvlees. Dit veroorzaakt een ontstekingsproces, verantwoordelijk voor de symptomen van de aandoening. Naast het bovenstaande zijn er nog andere factoren (Spaanse link) die ook een ontsteking van het tandvlees kunnen veroorzaken:
- Genetische aanleg.
- Hormonale veranderingen zoals puberteit en zwangerschap.
- Gebruik van orthodontie en protheses.
- Tabak.
- Voedingstekorten.
- Enkele medische aandoeningen.
- Gebruik van bepaalde medicijnen.
Symptomen van gingivitis en de behandeling ervan
Het is gemakkelijk om de symptomen van gingivitis te identificeren:
- Zwelling van het tandvlees.
- Donkerrood tandvlees.
- Tederheid of pijn.
- Bloeden bij het minste contact, vooral tijdens het tandenpoetsen.
- Slechte adem
Door aandachtig te zijn voor het uiterlijk van het tandvlees kunnen mensen opmerken dat er iets niet klopt in hun mond. Bij het identificeren van een van de manifestaties die we hier hebben genoemd, is het belangrijk om een oplossing voor het probleem te zoeken om te voorkomen dat het zich verder ontwikkelt.
Zowel om deze pathologie te voorkomen als te behandelen, is het noodzakelijk om bacteriële plaque en tandsteen onder controle te houden en te elimineren. Enerzijds zal het nodig zijn om elke 6 of 12 maanden een professionele reiniging uit te voeren.
Bovendien moet de dagelijkse en frequente mondhygiëne met de juiste techniek worden uitgevoerd. Dit omvat poetsen met fluoridetandpasta’s, flossen en spoelen met mondwater.
2. Parodontitis
Parodontitis of parodontale aandoening is de evolutie van gingivitis die niet op tijd is behandeld. De aandoening zitdieper en compromitteert de weefsels die de tanden ondersteunen: het wortelcement, het parodontale ligament en het alveolaire bot.
Tussen de rand van het tandvlees en het tandweefsel ontstaan holtes die steeds groter en dieper worden. Binnenin hopen bacteriën zich op, waardoor een besmettelijke focus ontstaat die voortschrijdt totdat het de ondersteunende weefsels volledig vernietigt.
Alveolair botcompromis is een van de meest beruchte complicaties van parodontitis. Bij botverlies worden de tanden niet meer ondersteund en beginnen ze te bewegen. In de meest geavanceerde en ernstige gevallen kunnen de tanden verloren gaan.
Deze aandoening veroorzaakt niet alleen problemen in de mond, maar wordt ook geassocieerd (Engelse link) met het optreden en de complicaties van veel systemische pathologieën. Diabetes, cardiovasculaire, neurologische en respiratoire aandoeningen zijn agressiever bij patiënten met parodontitis.
Parodontitis tijdens de zwangerschap is ook een risicofactor voor complicaties (Engelse link) tijdens de zwangerschap. Vroeggeboorte, baby’s met een laag geboortegewicht en pre-eclampsie worden in verband gebracht met deze orale aandoening.
De behandeling vereist de tussenkomst van een parodontoloog, die de wortels afschraapt en gladmaakt en een grondige professionele reiniging uitvoert. Het is ook noodzakelijk om systemische antibiotica en antiseptica voor lokaal gebruik voor te schrijven, zoals chloorhexidine. Sommige meer ernstige gevallen kunnen parodontale operaties vereisen om de gezondheid van de aangetaste weefsels te herstellen.
Net als bij gingivitis moet, om parodontitis te voorkomen, speciale nadruk worden gelegd op het handhaven van een adequate mondhygiëne en het vermijden van risicofactoren.
3. Tandvleesretractie
Een andere veel voorkomende tandvleesaandoening is tandvleesrecessie. Hier gaat het om de migratie van dit weefsel naar diepere gebieden, waarbij een deel van de tandwortel onbedekt blijft.
Het verlies van tandvlees veroorzaakt tandgevoeligheid en verhoogt het risico op nekholten. Het beïnvloedt ook de esthetiek van de glimlach, waardoor het lijkt alsof er zeer lange tanden zijn.
Slecht tandenpoetsen en de aanwezigheid van parodontitis dragen bij aan terugtrekkend tandvlees. Het kan echter ook optreden bij mensen met een adequate mondhygiëne vanwege andere oorzaken:
- Erfelijke factoren: sommige leden van dezelfde familie hebben dunner tandvlees en een grotere aanleg voor terugtrekkend tandvlees.
- Veroudering: met het verstrijken van de tijd neemt de kans toe dat het tandvlees terugtrekt.
- Rookgewoonte: het terugtrekken van het tandvlees is een van de vele negatieve gevolgen (Engelse link) in de mond die het gebruik van tabak heeft.
- Tandvleesweefseltrauma door zeer krachtig tandenpoetsen, met veel druk of met een harde borstel die het slijmvlies beschadigt.
- Orale piercings: de aanwezigheid van sieraden op de lippen of op de tong traumatiseert het tandvlees en zorgt ervoor dat het zich terugtrekt.
- Verkeerd uitgelijnde of verkeerd geplaatste tanden.
- Schade als gevolg van bepaalde tandheelkundige behandelingen (Spaanse link).
Terugtrekking van tandvlees in de gaten houden
Terugtrekkend tandvlees is met het blote oog zichtbaar, omdat de wortel van de tand blootligt, die er langer uitziet omdat hij niet zijn gebruikelijke bedekking heeft. Door het tandvlees niet als bescherming te hebben, kan de tand bovendien gevoelig worden bij het eten van iets kouds, zoets of warms.
Bij milde tandvleesretractie bestaat de behandeling uit het monitoren van de situatie zodat deze niet verergert. Effectief maar voorzichtig tandenpoetsen en gevoelige tandpasta’s helpen de symptomen onder controle te houden.
De meest complexe gevallen kunnen verschillende interventies vereisen om de situatie op te lossen of te verbeteren. Desensibiliserende middelen, vernissen, tandrestauraties, afdekkingen, veneers, orthodontie en operaties zijn enkele van de alternatieven.
4. Tandvleesaandoeningen: gingivale hyperplasie
Gingivale hyperplasie is de vergroting en overdreven groei van het tandvlees. Deze grotere omvang van het tandvleesweefsel kan met verschillende factoren in verband worden gebracht:
- Genetica.
- Tandvleesontsteking door parodontitis.
- Systemische aandoeningen: hormonale onevenwichtigheden, leukemieën.
- Gebruik van bepaalde medicijnen (Spaanse link): sommige anticonvulsiva, immunosuppressiva voor transplantatiepatiënten en calciumantagonisten die worden gebruikt om cardiovasculaire problemen zoals hypertensie te behandelen, kunnen tandvleesvergroting veroorzaken.
Hoe dan ook, een slechte mondhygiëne en de opeenhoping van bacteriële tandplak verergeren de situatie.
Er is een vorm van tandvleesvergroting geassocieerd met zwangerschap, een pyogeen granuloom (Spaanse link) genaamd. Het is een goedaardige tumor die in het tandvlees van zwangere vrouwen verschijnt als gevolg van hormonale veranderingen en verhoogde lichaamsirrigatie die kenmerkend is voor zwangerschap.
Over het algemeen verdwijnt dit type tumor vanzelf na de bevalling. Als de laesie een vrouw echter veel stoort, kan een tandarts deze met een eenvoudige operatie verwijderen.
Wanneer tandvleeshyperplasie optreedt, is het belangrijk om de oorzaak van de vergroting te achterhalen. Afhankelijk van de diagnose varieert de behandeling.
In sommige gevallen is het nodig om de hyperplasie aan te pakken met parodontale behandeling en verbetering van de mondhygiëne. Als de oorzaak een medicijn is, moet vervanging ervan worden overwogen, in overleg met de zorgverlener die het heeft voorgeschreven. In sommige gevallen is het nodig om overtollig weefsel te verwijderen door middel van een eenvoudige tandvleescorrectie (Spaanse link).
Herken de meest voorkomende tandvleesaandoeningen en vind een oplossing
Nu je de 4 meest voorkomende tandvleesaandoeningen kent, kun je ze herkennen als je hun symptomen opmerkt en tijdig hulp zoeken. Snel handelen voorkomt complicaties, niet alleen op oraal niveau, maar ook wat betreft de algemene gezondheid.
Het verzorgen van het tandvlees met een goede mondhygiëne en regelmatige tandheelkundige controles zorgt voor een gezonde mond. Hierdoor worden complicaties en moeilijkere en duurdere behandelingen van onder andere tandvleesaandoeningen vermeden. Dit leidt tot meer welzijn, comfort, gezondheid en esthetiek.
- Taboada-Aranza, O., Cerón Argüelles, J., & Rodríguez Hernández, A. (2018). Frecuencia y distribución de enfermedades periodontales asociadas a placa bacteriana en pacientes que acuden a una clínica universitaria. Rev ADM, 75(3), 147-52.
- Rathee, M., & Jain, P. (2022). Gingivitis. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing.
- Matesanz-Pérez, P., Matos-Cruz, R., & Bascones-Martínez, A. (2008). Enfermedades gingivales: una revisión de la literatura. Avances en periodoncia e implantologia oral, 20(1), 11-25.
- Khumaedi, A. I., Purnamasari, D., Wijaya, I. P., & Soeroso, Y. (2019). The relationship of diabetes, periodontitis and cardiovascular disease. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews, 13(2), 1675-1678.
- Jajoo, N. S., Shelke, A. U., Bajaj, R. S., Patil, P. P., & Patil, M. A. (2020). Association of periodontitis with pre term low birth weight–A review. Placenta, 95, 62-68.
- Pockpa, Z. A. D., Soueidan, A., Koffi-Coulibaly, N. T., Limam, A., Badran, Z., & Struillou, X. (2021). Periodontal diseases and adverse pregnancy outcomes: review of two decades of clinical research. Oral Health Prev Dent, 19(1), 77-83.
- Chaguay Alvarado, J. S. (2021). El tabaquismo y sus consecuencias en la cavidad bucal (Bachelor’s thesis, Universidad de Guayaquil. Facultad Piloto de Odontología).
- Nieto Sánchez, V. (2020). Recesiones gingivales en ortodoncia. Revisión sistemática.
- Cacciola, D., & Gómez, G. M. (2018). Relación entre periodoncia y ortodoncia: complicaciones gingivales y efectos del tratamiento ortodóncico en el periodonto. Biociencias, 13(2).
- Guerra, J., Montenegro, M. G., & Ureña, E. (2021). Hiperplasia Gingival Inducida por Fármacos. Contacto Científico, 1(1), 27-37.
- Mendoza Vásquez, S. S. (2022). Granuloma piógeno en mujeres embarazadas.
- Gomez Melgarejo, D. M. (2022). Gingivectomia con gingivoplastia en incisivos superiores.