Veilige gehechtheid: wat het is en hoe het te promoten
Zijn jouw relaties met anderen gezond? Voel je je op je gemak in relaties die te maken hebben met intimiteit en verbinding? Geeft jezelf omringen met belangrijke mensen je een gevoel van welzijn? Als je antwoord op deze vragen bevestigend is, heb je waarschijnlijk een manier om een band met anderen op te bouwen op basis van veilige gehechtheid.
De hechtingsstijl verwijst naar twee aspecten. Ten eerste de manier waarop we contact maken met anderen en ten tweede de manier waarop we onszelf behandelen. Zoals het gaat met de pagina’s van een boek, is de bijlage de manier waarop de lijm ze rangschikt zodat er een verhaal verteld kan worden: het jouwe. Voordat we het hebben over veilige gehechtheid, moeten we een aantal differentiaties maken:
De hechtingsstijl is de affectieve band of band die een individu tot stand brengt met een of meerdere figuren van zorg en bescherming. Hun biologische doel is overleven, terwijl hun psychologische doel veiligheid is.
– Eduardo Fonseca –
Wat is gehechtheid?
Het concept van gehechtheid is geboren uit de hand van de beroemde psychiater John Bowlby (1982) en de beroemde psychologe Mary Ainsworth (1978) die zich afvroegen hoe de moeder-kindband van jongs af aan tot stand kwam. Zij ontdekten dat het in de geest van baby’s was ingeprent toen ze 12 maanden oud waren.
Gehechtheid bij kinderen probeert de effecten van vroege beschermende banden op de psychologische ontwikkeling van de pasgeborene en het kind te verklaren, evenals de gevolgen van het niet hebben ervan.
– Maria Martina Casullo –
De gehechtheidstheorie is een van de grote wetenschappelijke producties op het gebied van persoonlijkheidsonderzoek. Het lijkt overheersend omdat het in de loop van de tijd meer dan 40 jaar heeft overleefd. Verre van achterhaald, verschijnen er elke dag nieuwe onderzoeken en studies die het ondersteunen en verrijken.
Wat is de hechtingsstijl?
Volgens de studie (Spaanse link) van psychologe Koeneke Hoenicka verwijst de hechtingsstijl naar het vermogen van ouders om aan hun kinderen door te geven dat ze beschikbaar zijn wanneer ze dat nodig hebben. Bijvoorbeeld:
- Emotionele behoeften. Een baby heeft zijn primaire figuren (ouders of een andere primaire verzorger) nodig om liefde, kalmte, rust en warmte over te brengen. Deze emotionele behoeften impliceren niet alleen geven. Ze verwijzen ook naar troosten, bijvoorbeeld wanneer het kind huilt.
- Nodig hebben van zorg. Een baby heeft voeding nodig, voedsel waarmee hij zich kan ontwikkelen. Maar ook een ongeving waar dat kan. Deze omgeving of context kan bevorderlijk zijn voor de ontwikkeling ervan, maar kan ook vijandig zijn.
- Behoeften aan bescherming. Het kind moet zich beschermd voelen tegen de wisselvalligheden van het leven. Van bescherming leren kinderen beter. Bijvoorbeeld, weten dat hun moeder of vader in de buurt is als ze vallen en een schrammetje oplopen, en daardoor pijn hebben en huilen, is beschermend gedrag.
- Behoeften op verkenning te gaan. Het zijn kleine avonturiers! En dit is normaal. Ze moeten de wereld om hen heen leren kennen en begrijpen en als ze dat veilig doen, is dat omdat ze zich gesteund en beschermd voelen door de belangrijkste zorgfiguur. Het verkennen van het onbekende is minder vijandig als je ergens kunt schuilen als het misgaat..
In die zin is de veilige hechtingsstijl afkomstig van ouders of verzorgers die hebben laten zien dichtbij of dicht bij de baby te zijn en beschikbaar te zijn voor hun behoeften.
Interne operationele modellen
De manier waarop kinderen in hun jeugd leren om zich te ‘binden’ aan hun primaire verzorgers, heeft veel te maken met hoe ze het doen in het volwassen leven. Waarom? Een verklaring is te vinden in de interne werkmodellen.
Uit de combinatie van de perceptie van de beschikbaarheid van de verzorger en zijn emotionele ontvankelijkheid, zullen veilige hechtingsbanden ontstaan.
– Nuria Martin Ordiales –
Deze modellen zijn impliciete patronen van regels die ons vertellen hoe we ons moeten verhouden tot andere mensen.
Afhankelijk van het vermogen van de ouders om te voldoen aan wat hun kinderen nodig hebben en aan wat ze eisen, ontwikkelt elk kind een voorstelling die in de geest gegrift blijft over zichzelf : ben ik genegenheid, zorg en aandacht waard? Van de mensen om me heen? En van anderen: zijn de mensen die zeggen dat ze van me houden beschikbaar om me hun genegenheid en zorg te geven?
Hoe gebeurdt dit? Voor de psycholoog Martín Ordiales (Universiteit van Murcia – Spaanse link), op drie verschillende manieren:
- Het kind kan zoeken, volgen en beslissen of het een gedrag van nabijheid van zijn beschermende gehechtheidsfiguur handhaaft.
- Evenzo kan het kind beslissen of het deze beschermende gehechtheidsfiguur wil gebruiken als een ‘veilige basis’ om onbekende situaties te onderzoeken.
- Wanneer er gevaar dreigt en het kind daardoor gealarmeerd is, kan hij naar zijn beschermende gehechtheidsfiguur kijken als ‘toevluchtsoord’.
Wat is veilige gehechtheid?
De veilige hechtingsstijl ontstaat hand in hand met een passende opvoeding in de vroegste kinderjaren. Daarnaast blijkt uit diverse onderzoeken dat dit in alle culturen de meest voorkomende hechtingsstijl is.
Veilige gehechtheid is een universeel onderdeel van de menselijke genetische programmering die tot uiting komt door interactie met hechte relaties en de relationele omgeving.
-John Bowlby-
Personen die een hechtingsstijl van het veilige type aanleren, onderscheiden zich doordat ze zowel over zichzelf als over anderen positieve overtuigingen koesteren. De relaties die deze mensen aangaan zijn gezond: ze drukken de nabijheid van liefde of vriendschap uit terwijl ze zich comfortabel voelen met intimiteit.
Als we over intimiteit praten, verwijzen we ernaar in termen van ‘huid op huid’, maar ook ‘van geest tot geest’ en ‘ziel tot ziel’ met betrekking tot andere mensen. Enkele kenmerken van mensen met een veilige gehechtheid zijn de volgende:
- Ze vertonen gepast gedrag en in overeenstemming met de waarden die ze bezitten.
- Verwachtingen over anderen en herinneringen aan relaties met andere mensen zijn goedaardig.
- De vertrokken vrienden worden in vrede en op een geïntegreerde manier herdacht.
Deze mensen hebben verre van problemen om hun vertrouwen in andere mensen te stellen. Ze weten goed te meten en te kalibreren wanneer ze moeten vertrouwen of wanneer ze moeten wantrouwen. Daarnaast zijn ze in staat om de balans te vinden tussen ‘ik heb jou nodig’ en ‘ik heb mij nodig’.
Net zoals ze zich tot andere mensen wenden als ze iets niet kunnen oplossen, zijn ze ook erg autonoom en onafhankelijk. Daardoor kunnen ze met vertrouwen dagelijks functioneren. Ze nemen ook verantwoordelijkheid en nemen de leiding over de emoties die ze ervaren, of ze nu prettig of onaangenaam zijn.
Dit type gehechtheid creëert een niveau van neurofysiologische homeostase, waarvan de afwezigheid veranderingen in het zenuwstelsel veroorzaakt.
– Doris Ortiz-Grania –
Hoe veilige gehechtheid bevorderen?
Veilig gehechte personen hebben over het algemeen een lager vermijdings- en angstprofiel bij de hechting met anderen. Psychotherapeuten moeten duidelijk zijn over enkele richtlijnen (Fonseca, 2021):
- Veilig gehechte cliënten hebben de neiging gemakkelijker een therapeutische band met de psychotherapeut aan te gaan. Ze hebben het gemakkelijker in vergelijking met anderen als het gaat om het erkennen dat ze hulp nodig hebben en daarom om hulp vragen.
- Hoewel ze bij het bijwonen misschien eenvoudige adviseurs lijken, is het belangrijk dat de therapeutische relatie wordt bijgewoond door middel van metacognitief werk.
Idealiter zou een professional degene moeten zijn die de hechtingsstijl evalueert van de persoon die naar het consult is gekomen en van daaruit een behandelplan schetst van waaruit manieren kunnen worden ontwikkeld om een veilige hechting te bevorderen. Er zijn echter enkele strategieën die het kunnen bevorderen:
- Wees coherent (Spaanse link) tussen wat je denkt en doet.
- Neem verantwoordelijkheid voor je acties.
- Leef je in in je omgeving en probeer samen te werken met andere mensen.
- Als je moeite hebt om op intimiteit gebaseerde banden aan te gaan, onderzoek dan zorgvuldig hoe je intimiteit in je interpersoonlijke relaties kunt bevorderen.
- Wees je bewust van je behoeften met betrekking tot emoties en het assertief uiten van verlangens.
- Leer situaties niet langer te vermijden. Dit is een bittere metgezel die ons scheidt van de veilige gehechtheidsstijl.
- Maak kennis met verschillende technieken die de rust bevorderen! In die zin kunnen ademhalingstechnieken nuttig zijn om met situaties om te gaan die angst opwekken.
We kunnen veilige gehechtheid allemaal ontwikkelen
Een persoon met een veilige hechtingsstijl is in staat om een veilige wederzijdse afhankelijkheid tot stand te brengen, zodat hun relaties stabieler en bevredigender zijn.
– Doris Ortiz-Grana –
Veilige gehechtheid bij volwassenen is iets dat we allemaal kunnen ontwikkelen, ongeacht de hechtingsstijl waarmee we beginnen. Hiervoor kan het nuttig zijn om naar een vertrouwde gezondheidsprofessional te gaan die u gepersonaliseerde richtlijnen kan geven voor uw specifieke geval.
Hoewel het veranderen van hechtingsstijlen ingewikkeld is, is het verre van onmogelijk. Veilige gehechtheidsrelaties zijn vaak gezonde relaties. In die zin moedigen we je aan dit te doen. En jij, welke hechtingsstijl heb jij?
-
Koeneke Hoenicka, M. A. (2022). Relación entre la vinculación con los padres en la infancia y estilo de apego en adultos: un estudio comparativo entre las culturas española, italiana y japonesa.
-
Ordiales, N. M., Chaparro, M. P. M., Rives, N. L. M., & Montesinos, M. D. H. (2022). Variables implicadas en la transmisión intergeneracional del estilo de apego: una revisión sistemática. Revista de Psicología Clínica con Niños y Adolescentes, 9(1), 1.
-
Pedrero, F. E. (2021). Manual de tratamientos psicológicos: Infancia y adolescencia (Psicología) (1.a ed.). Ediciones Pirámide.
-
Mónaco, E., de la Barrera, U., & Montoya-Castilla, I. (2021). La influencia del apego sobre el bienestar en la juventud: el rol mediador de la regulación emocional. Anales de Psicología/Annals of Psychology, 37(1), 21-27.
-
Ortiz-Granja, D., Acosta-Rodas, P., Rubio, D., Lepe-Martínez, N., Del Valle, M., Caden, D., … & Galarza, C. R. (2019). Consideraciones teóricas acerca del apego en adultos. Avances en Psicología, 27(2), 135-152.
-
Casullo, M. M., & Fernández Liporace, M. (2005). Evaluación de los estilos de apego en adultos. Anuario de investigaciones, 12, 183-192.
