Het onzichtbare kind syndroom
Het onzichtbare kind syndroom is een informele term om te verwijzen naar weinig affectieve ervaringen in de ouder-kindrelatie. Het is geen psychologische diagnose en het is ook geen term die formeel wordt gebruikt door specialisten. Desondanks beschrijft het heel goed de opvoedingssituaties waarin kinderen bijna onopgemerkt blijven door hun ouders.
De gevolgen van opgroeien als onzichtbaar kind zijn meervoudig en zeer complex. De emotionele en psychosociale ontwikkeling is tijdens de eerste jaren gekoppeld aan de naaste familie (moeder en vader). Als er dus problemen zijn in die relatie, ontstaan er problemen op beide niveaus die aanhouden tot de volwassenheid. Vandaag analyseren we wat het onzichtbare kindsyndroom is, met de nadruk op de gevolgen op de lange termijn.
Kenmerken van het onzichtbare kind syndroom
Het onzichtbare kind syndroom wordt gekenmerkt door een reeks eigenschappen, houdingen en gedragingen als reactie op de affectieve verwaarlozing van ouders. Het verschijnt in de eerste levensmaanden en wordt geconsolideerd naarmate het kind groeit en zich ontwikkelt. Over het algemeen kunnen we de volgende kenmerken benadrukken:
- Introverte persoonlijkheid.
- Overmatige gehoorzaamheid.
- Neiging om anderen te plezieren.
- Prikkelbaarheid en huilen.
- Overlopende verbeelding.
- Problemen op het moment van functioneren op sociaal vlak.
- Zich terugtrekken.
- Blijvende schuldgevoelens.
- Overmaat aan onafhankelijkheid.
- Neiging om zijn/haar waarde te bewijzen in het bijzijn van anderen.
Dit zijn de kernkenmerken van het onzichtbare kind syndroom, hoewel we er in de praktijk nog veel meer kunnen vinden. Aanvankelijk manifesteert het zich met prikkelbaarheid en huilen. Het zijn natuurlijke reacties die de aandacht van de ouders proberen te trekken, op zo’n manier dat de andere eigenschappen alleen verschijnen als er een langdurige afwezigheid van genegenheid is.
Gevolgen van het onzichtbare kind syndroom
De impact van de ouder-kindrelatie op de emotionele en psychosociale ontwikkeling van het kind in de adolescentie en volwassenheid wordt vaak genegeerd.
Het is bekend (Engelse link) dat de emotionele band tussen hen geleidelijk wordt geconsolideerd, en de emotionele expressiviteit van ouders in de vroege kinderjaren tegenover hun kinderen heeft meerdere implicaties. We kunnen niet alle gevolgen van het onzichtbare kind syndroom opnoemen, dus delen we hier enkele gedachten erover.
Verminderd gevoel van eigenwaarde
Onderzoekers hebben ontdekt (Engelse link) dat de genegenheid van ouders voor hun kinderen een bemiddelaar is van het gevoel van eigenwaarde. Geconfronteerd met meer genegenheid, tonen jonge mensen een groter gevoel van eigenwaarde. Tegenover een gebrekkige affectie wordt het tegenovergestelde gegenereerd.
Emotionele afwijzing roept bij het kind een reeks reacties op die vergelijkbaar zijn met die in een situatie van verlating. Op deze manier verschijnen gevoelens van minderwaardigheid, van weinig waarde, die worden versterkt naarmate de houding van de ouders voortduurt. Het kleine kind twijfelt aan zijn bestaansrecht, zijn belang in de wereld en de waarde die hij heeft voor zijn ouders. Als gevolg hiervan lijdt zijn gevoel van eigenwaarde eronder, iets dat tijdens de adolescentie en volwassenheid kan worden behouden.
Emotionele nood op volwassen leeftijd
Een artikel (Engelse link) gepubliceerd in het Journal of Epidemiology and Community Health in 2010 ontdekte dat de genegenheid van een moeder voor haar kind gedurende de eerste 8 maanden van het leven voorspelt hoe groot de emotionele nood van het kind op volwassen leeftijd is.
Hoge niveaus van genegenheid tijdens deze kritieke fase vertalen zich in minder emotioneel leed tijdens de volwassenheid. Integendeel, onvoldoende genegenheid leidt tot meer angst.
Denk eens aan dit moment waarop veel affectieve stoornissen, zoals angst en depressie, hun oorsprong vinden in de kindertijd. In deze periode kunnen als gevolg van het onzichtbare kind syndroom kenmerken verschijnen die een angststoornis en een depressieve stoornis onthullen.
Als ze niet op de juiste manier worden aangepakt en als de affectieve afwijzing blijft bestaan, kunnen deze evolueren naar meer acute episodes op volwassen leeftijd.
Problemen bij stressvolle situaties door het onzichtbare kind syndroom
Een studie (Engelse link) gepubliceerd in de Journal of Family Psychology in 2019 ontdekte dat de genegenheid van ouders voor hun kinderen in de vroege kinderjaren hun coping-houding op volwassen leeftijd beïnvloedt.
We kunnen coping indelen in twee aspecten: emotioneel en probleemgericht. Beide worden beïnvloed volgens de studie, die meerdere implicaties heeft voor het welzijn.
Volwassenheid vereist vaardigheden om verschillende situaties het hoofd te bieden. Bijvoorbeeld in de relatie, op het werk, wat betreft financiële verantwoordelijkheden enzovoort. Het onzichtbare kind syndroom kan problemen veroorzaken bij het omgaan met stressvolle situaties van verschillende soorten. Om maar een voorbeeld te noemen, bij bijvoorbeeld het overlijden van een huisdier of een dierbare.
Minder weerstandsvermogen door het onzichtbare kind syndroom
Veerkracht is het vermogen om te herstellen van ongunstige levenssituaties. Deskundigen hebben gesuggereerd (Engelse link) dat de hechtingservaringen van ouders met hun kinderen de hechtingservaringen bij kinderen bemiddelen. Als gevolg kunnen trekken van frustratie, onmacht, verwarring, problemen om kalm te blijven en andere verschijnen in crisisscenario’s.
Problemen in hun psychosociale en morele ontwikkeling
Tot slot kan het onzichtbare kind syndroom ook leiden tot psychosociale en morele ontwikkelingsproblemen. Dit is wat de onderzoekers (Engelse link) zeggen, een andere manier waarop fysieke en emotionele genegenheid het welzijn van kinderen beïnvloedt.
De gevolgen hiervan zijn moeilijkheden bij het functioneren in een sociale context, het maken of behouden van vrienden en het ontwikkelen van gewoonten die indruisen tegen de morele status.
De ervaringen van genegenheid, liefde en aandacht zijn essentieel tijdens de kindertijd. We hebben slechts enkele van de gevolgen genoemd, maar de waarheid is dat bij afwezigheid van dit alles de problemen veel meer zijn. Het is dus erg belangrijk om een hechte band met de kleintjes op te bouwen. Dit vertaalt zich in meerdere voordelen die blijvend zijn tot in de volwassenheid.
- Barry RA, Kochanska G. A longitudinal investigation of the affective environment in families with young children: from infancy to early school age. 2010 Apr;10(2):237-49.
- Narvaez D, Wang L, Cheng A, Gleason TR, Woodbury R, Kurth A, Lefever JB. The importance of early life touch for psychosocial and moral development. Psicol Reflex Crit. 2019 Aug 2;32(1):16.
- Maselko J, Kubzansky L, Lipsitt L, Buka SL. Mother’s affection at 8 months predicts emotional distress in adulthood. J Epidemiol Community Health. 2011 Jul;65(7):621-5.
- Moran KM, Turiano NA, Gentzler AL. Parental warmth during childhood predicts coping and well-being in adulthood. J Fam Psychol. 2018 Aug;32(5):610-621.
- McAdams TA, Rijsdijk FV, Narusyte J, Ganiban JM, Reiss D, Spotts E, Neiderhiser JM, Lichtenstein P, Eley TC. Associations between the parent-child relationship and adolescent self-worth: a genetically informed study of twin parents and their adolescent children. J Child Psychol Psychiatry. 2017 Jan;58(1):46-54.
- Winston R, Chicot R. The importance of early bonding on the long-term mental health and resilience of children. London J Prim Care (Abingdon). 2016 Feb 24;8(1):12-14.