Cognitieve defusie: wat is het en hoe gebruik je het in therapie?
Vaak maken we de fout te geloven dat wat we denken echt is. Of dat door op een bepaalde manier te denken, we ook zo zijn. Dat wil zeggen, we hechten te veel belang aan ons denken. En dat hoeft niet zo te zijn. Cognitieve defusie, een techniek die wordt gebruikt in psychotherapie, vooral bij angst- en depressieve stoornissen, heeft hiermee te maken.
Cognitieve defusie kan helpen gedachten te beheersen, ze van de geest te scheiden en ze objectiever te zien, van buitenaf. Dat wil zeggen, vaak versmelten we met gedachten zonder het te beseffen en daardoor verliezen we het perspectief van de situatie of geloven we dat we zijn wat we denken.
Cognitieve defusie: wat is het?
Cognitieve defusie is een techniek die zijn oorsprong vindt in de klassieke cognitieve theorieën van de psychologie. De cognitieve theorie legt de nadruk op de mentale processen van het onderwerp en bagatelliseert andere aspecten, zoals aangeboren reacties op bepaalde stimuli.
Deze techniek kan geïsoleerd worden gebruikt, in de context van cognitieve of cognitieve gedragstherapie, of via andere, meer specifieke therapieën, zoals acceptance en commitment-therapie (ACT).
Volgens Hayes et al. (1999) en Hayes et al. (2006), vermeld in een studie (Spaanse link) van Barraca (2011), zou cognitieve defusie een van de centrale elementen van ACT zijn. Aan de andere kant kan de techniek vanuit een andere psychologische oriëntatie worden gebruikt als de professional erin is opgeleid.
Maar waar bestaat het precies uit? Wat wordt er verwacht? Door het gebruik ervan is het doel om de controle die onze gedachten uitoefenen op gedrag te verzwakken. Op deze manier is cognitieve defusie niet bedoeld om gedachten te onderdrukken, maar om een ruimte te creëren tussen wat we denken en wat we zijn of wat we doen. Dat wil zeggen, om de versmelting tussen gedachte en persoon te verbreken (de[s]fuse).
Doel van de techniek
Het doel van cognitieve defusie is om de negatieve gedachten die de persoon heeft te wijzigen, maar niet door ze te vervangen (zoals bijvoorbeeld cognitieve herstructurering zou doen), maar door middel van andere methoden. Het is dus de bedoeling dat de persoon in kwestie zijn gedachten begint te zien voor wat ze zijn: gedachten en niet de werkelijkheid.
Dat wil zeggen, het individu zal leren gedachten te onderscheiden van feiten of acties. Het is de bedoeling dat de negatieve en opdringerige gedachten die het welzijn van de persoon in kwestie verstoren beetje bij beetje hun kracht verliezen en zo minder ongemak veroorzaken.
Het gaat er niet om je gedachten te veranderen
Zoals we al zeiden, is het doel van cognitieve defusie niet om de disfunctionele gedachten van de patiënt te wijzigen, maar om hem te laten begrijpen dat wat hij denkt niet altijd de werkelijkheid is. Dat wil zeggen, gedachten zijn niet altijd gebaseerd op feiten en anderzijds hoeft de manier van denken geen invloed te hebben op de werkelijkheid.
Met andere woorden: de persoon in kwestie hoeft zijn gedachten niet te veranderen, maar leert de vereniging (of versmelting) tussen die gedachten en de symptomen waaraan hij lijdt ongedaan te maken. Daarom krijgt de techniek deze naam: defusie.
Het is op een bepaalde manier om de geloofwaardigheid, het belang of de betekenis van die gedachten te verminderen. Het zijn slechts gedachten, geen realiteit, en ze hoeven niet eens transcendent te zijn voor het leven.
Fusie met wat we denken
Hoe versmelten onze negatieve gedachten met onszelf? Om te beginnen moeten we weten dat wat we denken vaak is wat we onbewust hebben geleerd door middel van onderwijs. Daarom is een van de missies van cognitieve defusie om de persoon bewust te maken van waar deze gedachten vandaan komen.
Als ze eenmaal hun aard kennen, moeten ze proberen de link tussen geest/lichaam en gedachte, dat wil zeggen tussen henzelf en hun gedachten, ongedaan te maken. De waarheid is dat we niet zijn wat we denken, verre van dat.
“Geloof niet alles wat je denkt. Je bent niet alles wat je denkt.”
-Anoniem-
Is cognitieve defusie nuttig voor het beheersen van negatieve gedachten?
Door middel van een studie (Spaanse link) stelden Fernández-Marcos en Calero-Elvira (2015) voor om de werkzaamheid van twee psychologische technieken te vergelijken: het stoppen van gedachten en cognitieve defusie op het gerapporteerde ongemak en het beheersen van negatieve gedachten. De resultaten van de studie lieten zien hoe de twee technieken effectief waren in het aanzienlijk verminderen van gemeld ongemak, in vergelijking met de controlegroep (proefpersonen die geen behandeling kregen).
Het was echter de techniek om gedachten te stoppen die het nuttigst was in vergelijking met cognitieve defusie bij het beheersen van negatieve gedachten. Dat begrepen de studiedeelnemers ook.
2 cognitieve defusie-oefeningen
Door middel van cognitieve defusie kunnen verschillende oefeningen en strategieën worden gebruikt om de persoon te helpen zijn gedachten te beheersen en zijn negatieve symptomen te verminderen. Hier presenteren we er een paar.
Het verlies van betekenis
Deze techniek of tool omvat het continu herhalen van een woord of zin die in ons opkomt als we negatieve gedachten hebben. Welk effect heeft het? Dat na een tijdje herhalen het woord of de zin zijn betekenis verliest.
Dan moeten we hetzelfde doen met de gedachte die ons ongemak bezorgt, totdat die ook zijn betekenis verliest. Dit alles, ja, op voorschrift van een therapeut. Het doel is om de gedachtegang te veranderen door deze onder ogen te zien.
De gedachten uitspreken
Een andere techniek die we kunnen gebruiken, is dat we, wanneer we een opdringerige gedachte hebben die ons ongemak of verstoring bezorgt, de volgende verklaring afleggen: “ik ben niet of ik ben, afhankelijk van het soort gedachte.”
Als we de terugkerende gedachte hebben dat we iemand pijn willen doen, zullen we de volgende gedachte herhalen: “Ik ben geen slecht persoon, dus eraan denken maakt me dat niet”. Het zou maar een voorbeeld zijn. Net als in het vorige geval moeten we altijd de hulp en het advies van een professional hebben om ons te begeleiden.
Cognitieve defusie moet worden begeleid door professionals
Cognitieve defusie kan, hoewel het is ingekaderd in acceptatie- en commitment-therapie (ACT), worden toegepast als een extra strategie binnen een psychotherapeutisch proces. Natuurlijk is het essentieel om er veel over te weten en er in getraind te zijn.
“Ken alle theorieën. Beheers alle technieken. Maar als je een menselijke ziel aanraakt, wees dan gewoon een andere menselijke ziel.”
-Carl G. Jung-
Tegelijkertijd kan ons denken een groot gewicht hebben op gedrag en emoties. Het leren scheiden van deze elementen is echter noodzakelijk en onthullend voor jezelf en brengt ons dichter bij een grotere mate van welzijn.
- Caballo. (2000). Manual para el tratamiento cognitivo-conductual de los trastornos psicológicos. Vol. 1 y 2. Madrid. Siglo XXI.
- Fernández-Marcos, T. & Calero-Elvira, A. (2015). Efectos de la detención del pensamiento y la defusión cognitiva sobre el malestar y el manejo de los pensamientos negativos. Behavioral Psychology, 23(1): 107-126.
- Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (1999). Acceptance and Commitment Therapy: An experiential approach to behavior change. New York: Guilford Press.
- Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., & Lillis, J. (2006). Acceptance and
Commitment Therapy: Model, process and outcomes. Behaviour Research and Therapy,
44: 1-25. - Jarzombek, M. (2000). The Psychologizing of Modernity Cambridge: Cambridge University Press.
- Luciano , M.C. y Gutiérrez, O. (2001). Ansiedad y Terapia de Aceptación y Compromiso. Análisis y modificación de conducta, 27: 373-398.