Nieuwe masculiniteiten: wat zijn dat?
Masculiniteit of mannelijkheid verwijst naar het gedrag, de sociale rollen en houdingen die worden aangenomen door mannelijke kinderen, jongeren en volwassenen. Het wordt gemedieerd door biologische en culturele factoren, dus het is een zeer complexe constructie. Vandaag bekijken we de nieuwe masculiniteiten. Dat wil zeggen, de gedragstrends, sociale rollen en attitudes van de nieuwe generaties mannen.
Als je in de jaren tachtig of negentig bent geboren, zullen de gedachten die je hieronder vindt je meer dan voor de hand liggend lijken. Er moet echter rekening mee worden gehouden dat gedurende millennia bepaalde paradigma’s van wat sociaal wordt beschouwd als een man, de overhand hebben gehad in een groot deel van de mensheid. Laten we eens kijken hoe deze paradigma’s zijn afgebroken en en wat ervoor in de plaats is gekomen.
Wat zijn de nieuwe masculiniteiten?
Zoals experts (Engelse link) opmerken, evolueert de sociale constructie van mannelijkheid als reactie op veranderingen in de samenleving en cultuur.
De afgelopen decennia hebben de sociale bewegingen die gendergelijkheid, seksuele vrijheid en een grotere participatie van vrouwen hebben aangemoedigd, een directe invloed gehad op mannelijkheid. Om te begrijpen wat de nieuwe masculiniteiten zijn, is het relevant om ze af te zetten tegen de traditionele of hegemoniale mannelijkheid.
Juist in deze strijd van contrasten ligt de kern van de zaak. De traditionele mannelijkheid is er een die al millennia heerst in een groot deel van de samenleving. Dat wil zeggen, de figuur van de dominante, agressieve, stoere en leidende man. Het zinspeelt ook op het idee dat de man verantwoordelijk is voor het zoeken naar het levensonderhoud van het gezin en de vrouw hetzelfde doet door voor de kinderen te zorgen.
Specialisten wijzen erop (Engelse link) dat zowel traditionele mannelijkheid als traditionele vrouwelijkheid gebaseerd zijn op vastomlijnde stereotypen, die we keer op keer hebben gezien in literatuur, film en onderwijs.
Door de eerder genoemde maatschappelijke veranderingen is deze hegemonie van wat als mannelijk wordt beschouwd, gemuteerd tot nieuwe trends die radicaal afstand nemen van deze principes. Desondanks stellen sommige onderzoekers (Engelse link) de term hybride mannelijkheid voor.
Hybride mannelijkheid verwijst naar de assimilatie van traditionele waarden in combinatie met de nieuwe moderne stereotypen van mannelijkheid.
De reden is heel eenvoudig: wanneer nieuwe masculiniteiten worden aangenomen, wordt de hegemonie van de waarden die traditioneel aan mannen worden toegeschreven niet volledig opgeheven, zodat in plaats van de ene waarde volledig te vervangen door de andere, er in de praktijk sprake is van een proces van hybridisering.
Hoe manifesteren de nieuwe masculiniteiten zich?
Zoals de experts (Engelse link) aangeven, manifesteerden de nieuwe masculiniteiten zich in principe met een grotere deelname van mannen aan de zorg voor hun kinderen. Deze verandering was niet alleen te wijten aan sociale druk in de 20e eeuw, maar ook aan financiële behoeften.
Zeker, sinds een paar decennia vereist de inclusie van vrouwen op de arbeidsmarkt dat mannen ook de aandacht en zorg voor hun kinderen op zich nemen.
Op dit niveau zijn de nieuwe masculiniteiten gerelateerd aan het vaderschap. Dit is het beste voorbeeld om de nieuwe masculiniteiten te begrijpen, hoewel we er natuurlijk nog veel meer kunnen noemen. Laten we eens kijken naar enkele manieren waarop dit idee momenteel wordt ontwikkeld bij de mannen van de nieuwe generaties:
Masculiniteiten bij mannen van de nieuwe generaties
- De inzet voor monogame relaties.
- Een grotere openheid om gevoelens te uiten.
- Ontvankelijkheid bij het respecteren van het leiderschap en de participatie van vrouwen.
- Een verandering in de paradigma’s van aankleden.
- Grotere zorg voor persoonlijke uitstraling (in tegenstelling tot het typische beeld van de slordige man).
- Bagatelliseren wie meer verdient in een relatie of wie de rekeningen betaalt.
- Actieve deelname aan huishoudelijke taken.
- Regulatie van spraakuitdrukkingen.
- Minder neiging om anderen te domineren, uit te blinken of hun idee of visie op de wereld op te leggen.
- Minder neiging om alcohol te drinken en te roken.
- Grotere onafhankelijkheid in het algemeen (vooral bij het zelf uitvoeren van basisactiviteiten).
- Meer aandacht voor academische vorming.
- Gebrek aan bezorgdheid om hun kracht of macht te tonen in het bijzijn van anderen.
- Neiging om hulp te zoeken wanneer bepaalde activiteiten niet kunnen worden beheerd (vooral die welke traditioneel de mens zou moeten kennen).
- Grotere openheid om de seksuele voorkeuren van anderen te accepteren en te begrijpen.
- Openheid voor banen die geen kracht, dominantie of macht vereisen.
Mannelijkheid en sociale veranderingen
Veel van deze uitspraken zullen onze lezers naïef voorkomen, maar de waarheid is dat ze tot nog maar 60 jaar geleden (of minder) in veel contexten onwaarschijnlijk waren. Dit is slechts een greep uit hoe nieuwe masculiniteiten zich ontwikkelen in de huidige samenleving, al kunnen we natuurlijk honderden andere voorbeelden opnoemen.
Vanwege dit alles gebruiken sommigen het label van ‘mannelijkheid in crisis’ om te verwijzen naar de verwerping of het vergeten van de waarden die traditioneel aan mannen worden gehecht.
Zoals we al hebben gewaarschuwd, worden deze veranderingen aangemoedigd door sociale veranderingen, dus ze evolueren voortdurend. Om deze reden is het niet mogelijk om de universele kwaliteiten van de nieuwe masculiniteiten vast te stellen, aangezien ze jaar na jaar evolueren, net als de samenleving.
De onderzoekers wijzen erop (Engelse link) dat deze veranderingen in menselijke waarden ook op politiek niveau worden aangemoedigd. Dat doen ze onder meer via wereldwijde campagnes die gendergeweld en een grotere participatie van vrouwen in hoge functies in het staatsbestuur veroordelen.
Educatieve plannen, advertenties, films, literatuur en de media promoten ook de nieuwe mannelijkheid.
Laatste gedachten
Mannen geboren aan het einde van de vorige eeuw zijn meer ontvankelijk voor het assimileren van de trends van de nieuwe masculiniteiten. Met name degenen die in verwesterde landen wonen. Inderdaad, we vinden het niet in alle landen; of niet in dezelfde mate die we in de voorgaande regels hebben gekarakteriseerd.
Zo kan men in landen met zeer orthodoxe praktijken niet spreken van nieuwe masculiniteiten. Er zal in bepaalde contexten zeker meer flexibiliteit zijn, maar het zal niet vergelijkbaar zijn met wat er in Europese of Amerikaanse landen is bereikt. Ouderen, het resultaat van hun opleiding en de context waarin ze zijn opgegroeid, zijn er minder ontvankelijk voor. Z kunnen zelfs zo ver gaan dat ze het ronduit veroordelen.
Hoe het ook zij, de nieuwe masculiniteiten lijken steeds meer terrein te winnen in de samenleving. In veel opzichten vertegenwoordigen ze een grotere vrijheid voor sommige mannen om zich buiten de traditioneel gevestigde canons uit te drukken. Het valt nog te bezien hoe de komende decennia mee evolueren met andere veranderingen in de samenleving.
- Bridges, T., & Pascoe, C. J. Hybrid masculinities: New directions in the sociology of men and masculinities. Sociology compass. 2014; 8(3): 246-258.
- Connor, S., Edvardsson, K., Fisher, C., & Spelten, E. Perceptions and Interpretation of Contemporary Masculinities in Western Culture: A Systematic Review. American journal of men’s Health. 2021; 15(6): 15579883211061009.
- Lund, R., Meriläinen, S., & Tienari, J. New masculinities in universities? Discourses, ambivalence and potential change. Gender, Work & Organization. 2019; 26(10): 1376-1397.
- Kachel, S., Steffens, M. C., & Niedlich, C. Traditional masculinity and femininity: Validation of a new scale assessing gender roles. Frontiers in psychology. 2016; 7: 956.
- Myrttinen, H. Stabilizing or challenging patriarchy? Sketches of selected “new” political masculinities. Men and Masculinities. 2019; 22(3): 563-581.