Wat is spruw of orale candidiasis?

Orale spruw gaat meestal niet gepaard met complicaties, maar als het niet wordt behandeld kan je er jaren last van hebben. Hier is alles wat je erover moet weten.

Beoordeeld en goedgekeurd door el médico Diego Pereira.

Geschreven door Josberth Johan Benitez Colmenares

Laatste update: 12 februari, 2023

Orale candidiasis of spruw is vaak een onderschatte aandoening en een die voor patiënten moeilijk te diagnosticeren kan zijn. Normaal gesproken, wanneer we aan infecties denken, doen we dat in relatie tot bacteriën en virussen. We denken niet zozeer aan schimmels. Hoewel het waar is dat ze in vergelijking minder vaak voorkomen, komen schimmelinfecties ook vaak voor.

Het is ook bekend als orofaryngeale candidiasis, spruw of orale candidiasis. Deze aandoening wordt meestal niet geassocieerd met grote complicaties, maar het kan ongemak veroorzaken bij patiënten. Het is handig om de symptomen en preventiesystemen te kennen om deze episodes te voorkomen. We leren je alles wat je moet weten over orale candidiasis, met de nadruk op de symptomen en preventie.

Wat is spruw?

Spruw is een schimmelinfectie van de mondholte die voor het eerst werd beschreven in 1838 door de kinderarts François Veilleux. Concreet wordt de infectie veroorzaakt door de schimmel Candida, bijna altijd door de soort Candida albicans. Andere soorten zoals C. krusei, C. tropicalis en C. glabrata kunnen de episode echter ook bij oudere volwassenen veroorzaken.

Zoals de Centers for Disease Control and Prevention (CDC – Engelse link) ons eraan herinneren, leeft de schimmel, in de volksmond bekend als gist, onder normale omstandigheden op het oppervlak van de huid, mond, keel, darm en vagina. Het doet dit zonder grote problemen te veroorzaken, hoewel het zich onder bepaalde omstandigheden kan vermenigvuldigen en een infectie kan veroorzaken.

Deze aandoening is op zichzelf onschadelijk en veroorzaakt geen pijn, maar kan erg onaangenaam zijn voor de patiënt en hun welzijn aantasten. Om redenen die we binnenkort zullen uitleggen, komt het vaker voor bij baby’s van 4 weken tot 6 maanden en bij oudere volwassenen. Het wordt gekenmerkt door witte plaques in de mondholte, die zich soms kunnen uitstrekken tot in de slokdarm.

Symptomen van spruw

De infectie kan veel symptomen hebben, hoewel ze bijna allemaal in de mondholte zijn geconcentreerd. We noemen hier een selectie van de belangrijkste:

• Verhoogde witte gebieden op het oppervlak van de tong, wangen, tandvlees, amandelen en gehemelte.
• Katoenachtig gevoel in de mond.
• Scheuren in de tong en roodheid in de mondhoeken.
• Verlies van smaak
• Koorts en pijnlijk slikken, vooral wanneer de infectie zich buiten de slokdarm verspreidt.

Oorzaken van spruw

De schimmel komt in alle mensen voor, hoewel het immuunsysteem de populatie over het algemeen onder controle houdt. Het is om deze reden dat infecties zo vaak voorkomen bij baby’s, omdat hun immuunsysteem nog in ontwikkeling is. Hetzelfde geldt voor oudere patiënten, twee groepen waarin orale candidiasis vaker voorkomt.

Aan de andere kant, en zoals experts (Engelse link) aangeven, komt candidiasis in de mond ook vaak voor bij patiënten met immunosuppressie. Bijvoorbeeld degenen die kankertherapie hebben ondergaan of een hiv-infectie hebben. Het is ook bekend (Engelse link) dat het gebruik van antibiotica en orale corticosteroïden kan leiden tot een dergelijke infectie.

In het geval van baby’s kunnen ze de schimmel oplopen via het geboortekanaal van de moeder of door borstvoeding met de interactie van de tepel.

De meest voorkomende risicofactoren in elke leeftijdsgroep zijn:

• Het dragen van een kunstgebit.
• Als je lijdt aan suikerziekte.
• Door een behandeling die een droge mond veroorzaakt.
• Roken.
• Slechte mondhygiëne.
• Hoge concentraties suiker en gist in de voeding.
• Slechte hygiëne met inhalatoren, bij patiënten met astma en COPD.
• Patiënten die onlangs een operatie hebben ondergaan.
• Als je lijdt aan nierfalen.

In episodes waarin orale schimmelinfectie zich ontwikkelt tot in de slokdarm en verder, richten ze zich meestal alleen op mensen met een ernstig gecompromitteerd immuunsysteem. Over het algemeen wordt een zwak immuunsysteem beschouwd als de belangrijkste oorzaak van spruw.

Diagnose en behandelingsmogelijkheden

De diagnose spruw wordt gesteld op basis van een monster met een steriel wattenstaafje. Dit zal in een laboratorium worden geanalyseerd om te bepalen of het overeenkomt met een infectie van dit type.

Wanneer het de slokdarm heeft bereikt of als dit wordt vermoed, kan een endoscopie worden uitgevoerd om de aandoening uit te sluiten. Omdat het een zeer karakteristieke infectie is, kunnen de meeste deskundigen de diagnose stellen door in de mond te kijken.

Gelukkig is een schimmelinfectie een gemakkelijke infectie om te behandelen bij gezonde baby’s en volwassenen. Over het algemeen wordt besloten om antischimmelmiddelen voor een periode van 10-15 dagen voor te schrijven. Deze kunnen worden verdeeld in pillen, tabletten, vloeistof, zalven of een andere presentatie.

De symptomen en de infectie verdwijnen in deze periode, waarin de patiënt kan kiezen voor thuisbehandelingen om de orale symptomen te verlichten.

Infectie bij patiënten met een gecompromitteerd immuunsysteem kan moeilijker te behandelen zijn. Er wordt ook gekozen voor antischimmelmiddelen, hoewel de behandeling met meerdere dagen kan worden verlengd en agressiever kan zijn.

In samenhang hiermee dient rekening te worden gehouden met het volgende

• Pas het dieet aan voor het geval je je ongemakkelijk voelt bij het slikken (vermijd gekruid en pittig voedsel).
• Implementeer regelmatige mondhygiëne.
• Verhoog de inname van probiotica in de voeding.
• Desinfecteer voorwerpen die regelmatig in contact komen met de mond. Dit omvat kunstgebitten en inhalatoren.
• Beheers en vermijd stressvolle situaties.

Als je dit doet, wordt de aandoening die de infectie heeft veroorzaakt, behandeld of in ieder geval onder controle gehouden. Veel aandoeningen kunnen symptomen delen met die van spruw. De mogelijkheid dat deze reageren op onder andere koortslippen, oesofagitis, faryngitis, orale harige leukoplakie, afteuze stomatitis en periorale dermatitis, moet worden overwogen.