Wat is ankyloglossie?

Deze aandoening komt veel voor. Volgens sommige schattingen heeft tussen de 4,2 en 10,7% van de mensen er last van.

Ankyloglossie, ook bekend als een korte tongriem, is de verdikking of verkorting van de frenulum linguae waardoor de tong zich aan de mondbodem hecht. Dit vertaalt zich in beperkingen in de beweging van de tong, wat basistaken kan belemmeren. Alle baby’s worden geboren met een verkort frenulum linguae, hoewel sommige gevallen ernstiger zijn dan andere.

Deze aandoening komt veel voor. Volgens sommige schattingen (Engelse link) heeft tussen de 4,2 en 10,7% van de mensen er last van. Niet alle patiënten hebben symptomen of problemen, en meestal verdwijnt ankyloglossie vanzelf tijdens de kindertijd. Anderen vereisen chirurgische ingrepen, zoals frenectomie. We bekijken de symptomen, oorzaken en behandeling.

Symptomen van ankyloglossie

De manieren waarop de tong aan de frenulum linguae en de frenulum linguae aan de mondbodem hecht, lopen sterk uiteen. Ze veroorzaken niet allemaal complicaties en kunnen niet altijd worden geclassificeerd als ankyloglossie. Etymologisch is het afgeleid van het Griekse etymon agkilos (‘curve’) en glossa (‘tong’). Het eerste gebruik van de term dateert uit de jaren zestig, toen AF Wallace (Engelse link) het definieerde als:

De term wordt gebruikt om zeer verschillende klinische manifestaties te beschrijven. Het kan inderdaad zowel worden gebruikt om te verwijzen naar een korte frenulum linguae, een zeer dikke frenulum linguae of wanneer de tong is versmolten met de mondbodem. Dit alles is nuttig om te illustreren dat de symptomen van ankyloglossie zeer gevarieerd zijn. Met dit in gedachten delen we hier de belangrijkste tekens volgens Johns Hopkins Medicine (Engelse link):

• Moeite met het optillen van de tong naar de boventanden.
• Problemen met het uitsteken van de tong voorbij de onderste snijtanden.
• Hartvormige tong wanneer naar voren geduwd.
• Onvermogen om de lippen met de tong te bevochtigen.
• Onvermogen om voedselresten met de tong van de tanden te vegen.

Complicaties

De aandoening kan al dan niet complicaties veroorzaken bij dagelijkse activiteiten. Sommige experts hebben gesuggereerd (Engelse link) dat het verband houdt met onvoldoende melkopname tijdens het zogen, langdurige voedertijden, pijn of bloeding uit de tepel van de moeder en, als gevolg daarvan, groeiachterstand. Het is ook in verband gebracht (Engelse link) met problemen bij het articuleren van bepaalde geluiden.

Inderdaad, de beperkingen van de beweging van de tong verhinderen dat kinderen en jongeren letters zoals t, d, r, z en l uitspreken. Dit komt omdat ze een bewegingsbereik vereisen dat niet mogelijk is in matige of ernstige gevallen van ankyloglossie. Er kunnen ook problemen zijn met zoenen, ijs eten, blaasinstrumenten bespelen en een goede mondhygiëne onderhouden.

Oorzaken van ankyloglossie

Er zijn twee hoofdoorzaken van ankyloglossie: een te korte tongriem en problemen met de neerwaartse verplaatsing van de frenulum linguae tijdens de ontwikkeling. Inderdaad, en zoals we al hebben uitgelegd, worden alle kinderen geboren met een verkorte tongriem. Dit schuift naar beneden naarmate de maanden verstrijken, dus het corrigeert zichzelf. Het is nog niet duidelijk of er een genetische aanleg is om het te ontwikkelen.

Diagnose van ankyloglossie

Er zijn verschillende classificatiecriteria voor ankyloglossie. De meest populaire is de Coryllo Ankyloglossia Grading Scale. Dit verdeelt de klinische presentatie volgens een schaal van vier presentaties. Laten we eens kijken wat ze zijn en hun kenmerken:

• Type I: aanwezigheid van een dun en elastische tongriem die de punt van de tong verankert aan het deel achter de onderste snijtanden.
• Type II: aanwezigheid van een dun en elastische tongriem die de tong op 2 tot 4 millimeter van de punt tot de mondbodem verankert, zeer dicht bij de achterrand van de onderste snijtanden.
• Type III: aanwezigheid van een dik, stijve tongriem die de tong van de onderste helft tot de bodem van de mond verankert.
• Type IV: de frenulum linguae is posterieur, dus het kan niet worden gezien. Door het gebied echter met de vingertoppen aan te raken, kan de specialist vezels voelen die de tong verankeren.

Tijdens de diagnose kan ook de mate van beweeglijkheid van de tong worden beoordeeld. Het wordt vaak gedaan met behulp van de Hazelbaker Assessment Tool for Tongue Tie Function ( HATLFF ). Een logopedist kan samen met een KNO-arts de diagnose stellen.

Behandelingsopties

De meeste episodes verdwijnen vanzelf tijdens de natuurlijke ontwikkeling. Als dit niet is gebeurd of als de manifestatie ervan het lactatieproces verstoort, kunnen verschillende behandelingsopties worden overwogen. Experts bevelen (Engelse link) hiervoor twee chirurgische technieken aan: frenotomie en frenectomie (of frenuloplastiek). Laten we eens kijken waar ze uit bestaan:

• Frenotomie: procedure die de frenulum linguae losmaakt van zijn aanhechting aan de tong om zijn mobiliteit te vergemakkelijken. Het is in de meeste gevallen de gouden standaard. Over het algemeen is het een veilige procedure die zowel voor de patiënt zelf als voor zijn moeder verlichting biedt (indien gedaan bij zogende kinderen).
• Frenectomie: in feite is dit een plastische chirurgie van de frenulum linguae, en  wordt in de meest ernstige gevallen aangevraagd. De procedure is minimaal invasief en gaat meestal gepaard met logopedie en oefeningen om de tong te versterken.

Chirurgie kan op elke leeftijd worden gedaan, dus niet alleen bij baby’s of kinderen. Tijdens de adolescentie kan het problemen met het gevoel van eigenwaarde veroorzaken, ook tijdens de volwassenheid.

Wanneer de specialist het aanbeveelt, zijn chirurgische ingrepen een haalbare optie. Het herstelproces varieert afhankelijk van de ernst, en bepaalde gewoonten kunnen het versnellen en genezing bevorderen.