Waarom kopen we dingen die we niet nodig hebben?

Heb je je ooit afgevraagd waarom je geld uitgeeft aan dingen die je niet nodig hebt? Laten we eens kijken wat de deskundigen erover te zeggen.
Waarom kopen we dingen die we niet nodig hebben?

Laatste update: 19 december, 2022

Veel van de dingen die we kopen zijn niet echt nodig. Als je je boodschappenlijstje van het afgelopen jaar bekijkt, zul je tot je verbazing ontdekken dat meer dan de helft eigenlijk overbodig is. Maar waarom kopen we dingen die we niet nodig hebben? Waarom geven we elk jaar enorme hoeveelheden geld uit aan niet-essentiële zaken? Vandaag staan we er bij stil.

Redenen waarom we dingen kopen die we niet nodig hebben

In 1943 stelde Abraham Maslow de nu populaire hiërarchie van menselijke behoeften voor. Bekend als de piramide van Maslow, wijst het erop dat mensen de neiging hebben om hogere behoeften te bevredigen als ze voldoen aan de basisbehoeften. De piramide heeft vijf niveaus, die in hiërarchieën zijn verdeeld.. Laten we elk van deze kort bekijken:

  1. Fysiologische behoeften: zoals water drinken, ademen, slapen, seks hebben enzovoort.
  2. Behoeften inzake veiligheid en zekerheid: zoals het hebben van een huis (of het huren ervan), geld, een transportmiddel, het garanderen van gezondheid en andere.
  3. Sociale behoeften: bijvoorbeeld vriendschapskringen creëren, een partner hebben en sociale acceptatie verkrijgen.
  4. Behoeften aan achting: waaronder zelfrespect (onafhankelijkheid, vrijheid, vertrouwen) en respect van andere mensen (aandacht, waardering, status, reputatie en glorie).
  5. Zelfactualisatie: zelfactualisatie wordt bereikt wanneer aan de eerdere behoeften is voldaan. Maslow beschreef het als het verlangen om alles te bereiken wat men kan, om het beste te worden dat men kan zijn.

De piramide van Maslow is goed ontvangen in het bedrijfsleven, de marketing en de reclame. Het idee is heel simpel: naarmate iemand zijn meest elementaire behoeften bevredigt, gaat hij op zoek naar nieuwe behoeften om te bevredigen. Deze zijn niet allemaal beschikbaar, dus moeten ze worden  gecreëerd. Bedrijven hebben dan de taak voor het creëren van behoeften die kopers nodig hebben.

Samen met andere variabelen is dit wat een persoon nodig heeft om bijvoorbeeld 10 verschillende schoenen te bezitten, regelmatig van mobiele telefoon te wisselen, seizoenkleding te kopen en het nieuwste op de markt te willen. Dingen kopen die we niet nodig hebben, is van een gril uitgegroeid tot het levensdoel van de huidige maatschappij.

Reclame en de invloed ervan op jouw aankoopcriteria

We kopen dingen die we niet nodig hebben voor reclame
Goede reclame creëert nieuwe consumentenbehoeften, iets waaraan iedereen constant wordt blootgesteld.

Een andere reden waarom we dingen kopen die we niet nodig hebben, heeft te maken met reclame. Jaar na jaar investeren bedrijven enorme hoeveelheden geld om hun berichten en producten te personaliseren en nieuwe tactieken te ontdekken om herhaalde consumptie aan te moedigen. Reclame wijzigt je behoeften, verlangens en gewoonten, tot op het punt dat het jou als consument vormt.

We vinden advertenties in tv-programma’s, films, apps, videogames, webpagina’s, winkelcentra, op straat en zo ongeveer overal. Tegenwoordig zie je reclame zelfs als je in de badkamer bent (wanneer je je mobiel gebruikt) en het is een van de eerste dingen waarmee je communiceert als je wakker wordt. Geconfronteerd met dit bombardement van informatie, is het normaal dat je dingen koopt die je niet nodig hebt.

Dwangmatig winkelen

De onderzoekers waarschuwen (Engelse link) dat deze blootstelling kan leiden tot episoden van dwangmatig winkelen. Een dwangmatige winkelstoornis is een aandoening die wordt gekenmerkt door de onweerstaanbare drang om dingen te kopen. Voor degenen die zich in een bijzonder gevoelige positie bevinden, kan publiciteit het laatste zetje geven in de spiraal van deze stoornis.

Op dit punt is het handig om de postulaten van het Diderot-effect te herzien. Het verwijst naar de ervaring die Diderot beschrijft in zijn essay Regrets on Parting with My Old Dressing. Door veel details weg te laten, verwijst het naar de verterende gevoelens van de filosoof met betrekking tot de aanschaf van een nieuw scharlaken tuniek. De filosoof merkt het volgende op: “Ik was de absolute eigenaar van mijn oude tuniek. Ik ben een slaaf geworden van de nieuwe.”

Experts (Engelse link) beschrijven het Diderot-effect als het resultaat van het verwerven van een nieuw bezit. Soms zorgt het krijgen van iets nieuws voor een consumptiespiraal die ertoe leidt dat je meer nieuwe dingen koopt. Je doet het om de andere dingen die je hebt te compenseren met de esthetiek en kwaliteit van de nieuwe aanwinst.

Als je bijvoorbeeld de nieuwste televisie op de markt koopt, zul je je mobiel, computer, tablet en andere producten ook moeten vervangen omdat ze nu verouderd lijken. Waarom we dingen kopen die we niet nodig hebben, hangt ook samen met dit affect.

Online winkelen: het is nog nooit zo eenvoudig geweest om dingen te kopen die we niet nodig hebben

We kopen dingen die we niet nodig hebben online
Tegenwoordig is het veel gemakkelijker om in de verleiding te komen tot dwangmatige aankopen, omdat er meer manieren zijn om dit te doen.

Zoals de onderzoekers (Engelse link) aangeven, is online winkelen de trend van het laatste decennium om producten te kopen. Nog niet zo lang geleden moest je fysiek naar een winkel gaan. Tegenwoordig is dit naar de achtergrond verdwenen, zodat de meeste grote aankopen online worden gedaan.

Dit gemak van het kopen van dingen leidt er onvermijdelijk toe dat je items die je niet nodig hebt toevoegt aan de virtuele winkelwagen. Amazon, AliExpress, eBay, Bol en anderen zijn experts in het brengen van dingen die je niet nodig hebt, maar hun prijs en gemakkelijke toegang maken ze onweerstaanbaar. Binnen enkele seconden kun je bijna alles kopen vanaf je mobiele telefoon, wat de aanschaf van steeds meer dingen aanmoedigt.

We hopen dat de bovenstaande punten je uitnodigen om na te denken. Als je voor je financiën wilt zorgen, tel dan eens op hoeveel geld je uitgeeft aan dingen die je niet echt nodig hebt. Misschien kun je je geld investeren in productievere zaken, waarmee je op middellange en lange termijn een groter praktisch rendement of voordeel kunt behalen.



  • Adamczyk G. Compulsive and compensative buying among online shoppers: An empirical study. PLoS One. 2021;16(6):e0252563. Published 2021 Jun 3.
  • Lorenzen, J. A. Diderot effect. The Blackwell Encyclopedia of Sociology. 2007.
  • Mikołajczak-Degrauwe K, Brengman M. The influence of advertising on compulsive buying – The role of persuasion knowledge. J Behav Addict. 2014;3(1):65-73.

Este texto se ofrece únicamente con propósitos informativos y no reemplaza la consulta con un profesional. Ante dudas, consulta a tu especialista.