De ziekte van Hashimoto: symptomen, oorzaken en behandeling

Ondanks hoe ernstig deze ziekte kan zijn, zijn er zeer effectieve therapeutische opties.

Geschreven en geverifieerd door el biólogo Samuel Antonio Sánchez Amador.

Laatste update: 19 mei, 2023

De ziekte van Hashimoto (ook bekend als chronische thyroïditis) is een auto-immuunziekte die auto-antilichaam-gemedieerde vernietiging van de schildklier veroorzaakt. De incidentie (Engelse link) schommelt tussen 0,3-1,5 gevallen per 1000 mensen per jaar. Deze ziekte treft ongeveer 2% van de wereldbevolking.

De naam van deze pathologie komt van de Japanse arts Hakaru Hashimoto, die de pathologie voor het eerst beschreef in 1912. Als je alles wilt weten over deze ziekte, inclusief de symptomen, oorzaken en mogelijke behandelingen, lees dan verder.

Over de schildklier

Alvorens de ziekte te beschrijven, is het relevant om de structuren die het beïnvloedt te bekijken. De schildklier is een endocriene klier (het geeft hormonen af aan het bloed zodat ze naar het doelorgaan gaan) die zich bevindt ter hoogte van het uitsteeksel van het strottenhoofd in de nek, onder het schildkraakbeen en rust op de luchtpijp.

Dit endocriene orgaan weegt ongeveer 15-30 gram bij een volwassen persoon en heeft een karakteristieke vlindervorm. De belangrijkste functie is de productie en afgifte van de hormonen T₃ en T₄ in de bloedbaan, die bijna al onze cellen beïnvloeden en de menselijke stofwisseling reguleren. We verkennen de kenmerken ervan hieronder verder.

T₃-hormoon of triioodthyronine

T₃ beïnvloedt bijna elk fysiologisch proces in het lichaam, onder andere door groei, ontwikkeling, metabolisme, lichaamstemperatuur en hartslag te moduleren. Zoals aangegeven door de Spaanse Schildklierkanker Vereniging (AECAT – Spaanse link), ontstaat dit hormoon na de vereniging van monoiodotyrosine (MIT, T1) en diiodotyrosine (DIT, T2).

T₃-productie wordt geactiveerd door thyrotropine (TSH), ook bekend als schildklierstimulerend hormoon, geproduceerd in de hypofyse. Op zijn beurt wordt de hypofyse geactiveerd door TRH, een ander hormoon uit de hypothalamus. Onthoud deze informatie, want dit zal van groot belang zijn in toekomstige paragrafen.

T₄-hormoon of thyroxine

In het geval van T₄ is dit een prohormoon dat wordt afgescheiden door de schildklier en dat door de werking van TSH wordt omgezet in triiodothyronine. Thyroxine is de meest voorkomende vorm in het circulerende bloed, maar T₃ is degene met de grootste functionaliteit op organismeniveau.

We weten dat al deze terminologie een beetje verwarrend is, maar het is noodzakelijk om het te kennen om de ziekte van Hashimoto te begrijpen. Zonder verder oponthoud gaan we in op de pathologie zelf.

Oorzaken van de ziekte van Hashimoto

Volgens de Mayo Clinic (Spaanse link) is de ziekte van Hashimoto auto-immuun van aard. Het immuunsysteem (dat het lichaam beschermt) herkent de schildklier niet en begint daarom antilichamen te genereren om de weefsels aan te vallen. Dit veroorzaakt een ontsteking in de klier en een drastische vermindering van de functionele capaciteit.

De 2 antilichamen die gewoonlijk worden gemeten bij het opsporen van de ziekte zijn thyroglobuline-antilichamen (TgAb) en schildklierperoxidase (TPO)-antilichamen. Deze laatste vallen een schildklierenzym aan dat een essentiële rol speelt bij de aanmaak van schildklierhormonen.

Zoals de NIH (Spaanse link) aangeeft, is de wetenschappelijke wereld er niet helemaal zeker van waarom deze auto-immuunafstoting in de eerste plaats plaatsvindt. Het vermoeden bestaat in ieder geval dat dit soort aandoeningen ontstaan door een combinatie van erfelijkheid en een externe trigger, zoals een virale infectie.

Ziekten geassocieerd met het verschijnen van de ziekte van Hashimoto

Volgens reeds aangehaalde bronnen lopen vrouwen tot 8 keer meer risico dan mannen om aan de ziekte van Hashimoto te lijden. Hoewel het op elke leeftijd kan voorkomen, zijn mensen tussen de 40 en 60 jaar vatbaarder. Tot 2% van de wereldbevolking kan het ontwikkelen.

Bovendien neemt de kans op het presenteren van deze pathologie toe als andere familieleden het hebben. Enkele van de auto-immuunziekten die soms worden geassocieerd met het verschijnen ervan zijn:

• De ziekte van Addison.
• Coeliakie.
• Diabetestype 1.

In ieder geval hoeft het verschijnen van deze pathologieën bij de patiënt niet te betekenen dat hij in de toekomst aan de ziekte van Hashimoto zal lijden. Zoals we in eerdere paragrafen hebben gezegd, valt er nog veel te begrijpen wat betreft het verschijnen van de ziekte.

Symptomen van de ziekte van Hashimoto

Hashimoto’s thyroïditis is de belangrijkste oorzaak van hypothyreoïdie in gebieden waar de inname van jodium voldoende is. Dit is de sleutelterm in de ziekte waar we het vandaag over hebben: hypothyreoïdie.

De aanval van lymfocyten op de schildklier zorgt ervoor dat deze minder schildklierhormonen produceert, waardoor deze geleidelijk uitvalt en de schildklier als onderactief wordt beschouwd. Dit leidt tot de ons allen bekende hypothyreoïdie, dat wil zeggen een gebrek aan T3- en t4-hormonen in het lichaam.

Volgens het medische portaal Thyroid.org (Spaanse link) is er geen enkel klinisch teken dat wijst op de ziekte van Hashimoto. Omdat de progressie traag is, kunnen patiënten ook geen tekenen opmerken tijdens de vroege stadia van ontwikkeling. Naarmate de aandoening vordert, worden deze symptomen steeds duidelijker:

• Vermoeidheid, luiheid en depressie.
• Gezwollen gezicht, bleke huid en broze nagels.
• Verlies van haar.
• Verhoogde omvang van de tong.
• Pijn, gevoeligheid en spierstijfheid.
• Overmatig of langdurig menstrueel bloeden.
• Onverklaarbare gewichtstoename.
• Constipatie.
• Moeite met denken of het bereiken van enige mate van concentratie.

In extreme situaties kan dit type hypothyreoïdie leiden tot hartfalen, myxoedeem, ademhalingsfalen en coma met bewustzijnsverlies. Zoals aangegeven door de Navarra University Clinic (CUN – Spaanse link), is het sterftecijfer op dit moment erg hoog.

Diagnose van de ziekte van Hashimoto

Wanneer de patiënt naar de dokter komt met symptomen van hypothyreoïdie, is een van de belangrijkste vermoedens tijdens het lichamelijk onderzoek de aanwezigheid van een struma, dat wil zeggen een vergrote schildklier. Dit anatomische teken is in veel gevallen pijnloos, maar kan slik- en ademhalingsmoeilijkheden veroorzaken.

Als de medische professional denkt dat het individu de ziekte van Hashimoto heeft, worden verschillende laboratoriumtests gebruikt. De National Library of Medicine van de Verenigde Staten (Spaanse link) laat de belangrijkste zien, en we vatten hun bijzonderheden hieronder samen.

1. T4-test

T4 is het belangrijkste hormoon dat in de schildklier wordt geproduceerd. Om deze reden kan de hoeveelheid vrij T4 in het bloed de functionaliteit van de klier aangeven. Deze test is eenvoudig uit te voeren, omdat er alleen een bloedmonster van de patiënt nodig is. Een normaal en typisch bereik is 0,9 tot 2,3 nanogram per deciliter, of 12 tot 30 picomol per liter.

2. Totaal T3

Dit is een vergelijkbaar uitgangspunt als het vorige, maar in dit geval wordt de hoeveelheid T3-hormoon in het bloed gekwantificeerd. Het normale waardebereik is 60 tot 180 nanogram per deciliter bloed in de normale vorm en 130 tot 450 picogram per deciliter in de vrije vorm.

3. Auto-antilichaamtest

In dit geval gaat het om het zoeken naar circulerende antilichamen die geassocieerd zijn met de vernietiging van de schildklier. Over het algemeen verklaren de aanwezigheid van thyroglobuline-antilichamen en schildklierperoxidase de symptomen van de patiënt.

Behandeling van de ziekte van Hashimoto

We komen aan het einde, maar aan misschien wel het belangrijkste deel van alles wat tot nu toe is uitgelegd. Het is tijd om de klinische en thuisbehandeling te onderzoeken die nodig is om de ziekte van Hashimoto aan te pakken. Het Kids Health-portaal (Spaanse link) en andere reeds genoemde bronnen vertellen ons wat we aan deze pathologie moeten doen.

Toediening van synthetische hormonen

Behandeling van hypothyreoïdie veroorzaakt door de ziekte van Hashimoto bestaat uit vervanging van de schildklierproductie. De meest effectieve manier om deze disfunctie te compenseren, is door synthetische analogen van het T4-hormoon voor te schrijven, aangezien het op natuurlijke wijze in het lichaam wordt omgezet in T3 en de levensduur ervan langer is.

Commerciële bereidingen van deze medicijnen ( ® of Synthroid ®) bevatten ongeveer 50 tot 100 microgram van de verbinding per tablet. De orale dosis wordt slechts eenmaal daags op een lege maag gegeven, maar de juiste hoeveelheid hangt af van de individuele respons.

Is het nodig om een combinatie van hormonen toe te passen?

Het vinden van een antwoord op deze vraag is een controversieel onderwerp op wetenschappelijk gebied. Hoewel er enkele specialisten zijn die voorstander zijn van het vervangen van een deel van de dosis T4 door T3, blijkt uit veel onderzoek dat dit geen duidelijk voordeel oplevert.

Aan de andere kant zou de directe toediening van T3 (Cytomel) positief kunnen zijn voor patiënten bij wie de volledige schildklier is verwijderd. Studies over dit onderwerp worden nog steeds ontwikkeld, aangezien er tot op heden geen duidelijk antwoord is.

Een complexe en belangrijke ziekte

We hebben je een uitgebreid inzicht gegeven over de ziekte van Hashimoto, maar het kan geen kwaad je een laatste overzicht te geven om alle punten samen te vatten:

1. De schildklier neemt deel aan de synthese van de T3- en T4-hormonen, essentieel voor bijna alle fysiologische processen van de mens.
2. De ziekte van Hashimoto treedt op wanneer het immuunsysteem per ongeluk schildklierweefsel aanvalt. Dit veroorzaakt een afname van de functionaliteit van de schildklier en dus hypothyreoïdie.
3. Hypothyreoïdie manifesteert zich met een reeks niet-specifieke symptomen die na verloop van tijd verergeren. Struma is een van de meest voor de hand liggende.
4. De oorzaak van de ziekte van Hashimoto wordt niet volledig begrepen, maar er wordt aangenomen dat het zowel een genetische als een omgevingscomponent heeft.
5. De diagnose wordt gesteld op basis van een reeks bloedonderzoeken.
6. Behandeling voor de ziekte bestaat uit toediening van synthetische analogen van schildklierhormonen.

Met deze reeks kernpunten is de basis van de pathologie die ons hier bezighoudt duidelijk. De ziekte van Hashimoto is de belangrijkste oorzaak van hypothyreoïdie in landen met een hoog inkomen, maar gelukkig is de aanpak eenvoudig als de medicijnen in de juiste doses beschikbaar zijn.