Waarom valt het haar uit? Hoofdoorzaken van haaruitval

Geschreven en geverifieerd door el médico Diego Pereira.

Laatste update: 10 juni, 2023

Het is duidelijk dat als we het hebben over haaruitval en waarom haar uitvalt (alopecia), we te maken hebben met een van de belangrijkste esthetische problemen ter wereld. Tot voor kort waren therapeutische maatregelen zeer beperkt, hoewel er nu meer opties mogelijk zijn om haaruitval te behandelen.

Dit hangt natuurlijk af van de oorzaak van de alopecia, waarvoor je een dermatoloog nodig hebt als je er last van hebt. Als leidraad hebben we het volgende artikel opgesteld om enkele twijfels weg te nemen.

Waarom valt het haar uit?

Het antwoord op deze vraag is multifactorieel, afhankelijk van de leeftijd en specifieke kenmerken van elke patiënt. Over het algemeen zijn hormonale factoren de meest voorkomende niet-pathologische oorzaak van alopecia, zoals bij androgene alopecia. Dit is verantwoordelijk voor haaruitval bij de meeste mannen en treedt op elk moment na de puberteit op.

Voor praktische doeleinden hebben we de oorzaken van alopecia in tweeën gedeeld: met littekens en zonder littekens (Spaanse link). De eerste omvat onomkeerbare schade aan het haarzakje en in de tweede is de schade meer gelokaliseerd, dus het kan omkeerbaar zijn.

Hoe zien haarzakjes eruit?

Op microscopisch niveau is het haarzakje de structuur die verantwoordelijk is voor de aanmaak en groei van haar. Ze worden gekenmerkt door het feit dat er stamcellen in zitten, die in staat zijn om nieuw weefsel te genereren, en daarom groeit het haar nadat het is geknipt.

Daarnaast zijn er talgklieren die verantwoordelijk zijn voor de productie van talg. Deze stof is bedoeld om elk haartje te smeren en schade veroorzaakt door externe middelen te voorkomen.

Als deze follikel niet bestaat, ongeacht de oorzaak, kan er geen haargroei zijn. Daarom is de toepassing van topische medicatie (zoals minoxidil) alleen effectief als de structuur behouden blijft.

Alopecia of haaruitval zonder littekens

Hier valt het haar uit door interne of externe oorzaken van het lichaam en die geen blijvende schade aan het haarzakje veroorzaken. De bekendste zijn androgene alopecia, die wordt veroorzaakt door de toepassing van chemische producten, alopecia areata en ioniserende straling.

Androgene alopecia

Dit is de meest voorkomende van deze groep. De term androgeen verwijst naar het effect van mannelijke hormonen, zoals testosteron. Vrijwel alle mannen zullen aan deze aandoening lijden, met in sommige gevallen de daaruit voortvloeiende emotionele problemen.

Over het algemeen begint haaruitval bij de voorste delen en spreidt het zich symmetrisch uit naar het achterhoofdsgebied, waarbij bijna altijd haarsporen achterblijven in de richting van de laterale delen van het hoofd.

Ondanks het feit dat het een groot deel van de bevolking treft, zijn de medicijnen die de evolutie ervan kunnen stoppen beperkt. Deze omvatten minoxidil, finasteride en sommige via de mond ingenomen antioxidanten. Daarnaast is er een chirurgische behandeling die aan populariteit wint.

Deze aandoening treft meestal ook vrouwen, vooral na de menopauze, wanneer de androgeenspiegels stijgen en symptomen veroorzaken die vergelijkbaar zijn met die van mannen, maar met een andere verdeling.

Door toepassing van chemicaliën

Het is logisch om te denken dat menselijk haar niet bestand is tegen chemische producten. Kleurstoffen kunnen verzwakking van het haar en de haarzakjes veroorzaken.

Dit zorgt voor constante veranderingen, zowel in de natuurlijke smering als in de keratine rond de follikel. De meest directe gevolgen zijn de voortschrijdende groeivertraging en frequente breuken.

Alopecia areata

Dit is ook een van de meest voorkomende vormen en kan zowel mannen als vrouwen treffen. Het kenmerk is regelmatig, goed gedefinieerd fragmentarisch haarverlies.

Het kan geïsoleerd of in patches voorkomen, maar ook verschillende stijlen aannemen, afhankelijk van de locatie. Er is geen onderliggend ontstekingsverschijnsel, maar het haar valt gewoon uit met zeer milde inspanningen. Hoewel de oorzaak niet bekend is, houdt het verband met auto-immuunprocessen (Spaanse link).

Ziekten zoals vitiligo of sommige soorten thyroïditis worden vaak geassocieerd met deze pathologie. In feite is het een rode vlag voor dermatologen om te zoeken naar mogelijke bijbehorende aandoeningen.

Ioniserende straling en haaruitval

Er zijn endovasculaire neurochirurgische procedures die het gebruik van straling vereisen om de intracraniale bloedvaten in beeld te brengen. Hierdoor kan de arts ziekten genezen, zoals arterioveneuze misvormingen.

Een klein percentage van de patiënten, ongeacht de leeftijd, kan een beeld van voorbijgaande alopecia ontwikkelen. Meestal herstellen ze vanzelf na een paar weken.

Alopecia met littekens

In tegenstelling tot de vorige groep wordt dit type alopecia gekenmerkt door onomkeerbare schade aan het haarzakje. In dit geval ziet de huid er glanzend, glad en met een beetje roodheid uit. We zullen verwondingen en brandwonden, bacteriële dermatosen, schimmelinfecties, tumoren en chronische discoïde lupus erythematosus beschrijven.

Trauma en brandwonden

Dit zijn veelvoorkomende oorzaken en hebben de neiging om littekenweefsel rond de verwonding achter te laten. Het is zeer onwaarschijnlijk dat haar teruggroeit na een traumatische gebeurtenis, waarbij chirurgische behandeling een alternatief is.

Het is interessant om te verduidelijken dat lokale procedures zoals cryochirurgie, radiotherapie en implantaten ook als microtrauma worden beschouwd. Deze kunnen leiden tot het ontstaan van erosieve pustuleuze dermatose, een aandoening die kan leiden tot plekken met alopecia.

In deze toestand worden puisten (laesies met pus) geproduceerd zonder de aanwezigheid van veroorzakende micro-organismen. Wanneer ze samenkomen, kunnen ze de vernietiging van het haarzakje veroorzaken.

Bacteriële dermatosen

Veel bacteriële infecties geven aanleiding tot uitgebreide ontstekingsprocessen. Staphylococcus aureus is het meest betrokken micro-organisme en geeft aanleiding tot een aandoening die bekend staat als folliculitis.

Deze term verwijst naar de plaatselijke infectie van een haarzakje, waarvan de bijbehorende ontsteking de functie beïnvloedt. Wanneer de laesie zich verspreidt, kan zich een aandoening vormen die furunculose wordt genoemd en die gevolgen heeft. Enkele risicofactoren voor deze ziekte zijn consstante stress, immunosuppressie en sommige vormen van acne.

Mycosen

Deze term verwijst naar een schimmelinfectie. Wanneer het de huid en het onderhuidse weefsel aantast, wordt het ‘oppervlakkig’ genoemd. Er zijn veel soorten, maar degene die het meest geassocieerd wordt met haaruitval is tinea capitis .

Het is ingedeeld in de groep van dermatofytose (ziekten veroorzaakt door schimmels die keratine aantasten) en wordt gekenmerkt door jeuk en schilfering van de huid. Hoewel er veel ernstiger inflammatoire varianten zijn, is er ook een ziekte die bekend staat als Kerion celsi. Deze veroorzaakt pus op een groot deel van het hoofd met korsten die, wanneer ze verwijderd worden, een bijna permanente alopecia achterlaten

Tumoren

Cysten en neurofibromen zijn enkele van de goedaardige tumoren die kleine stukjes permanente haaruitval kunnen achterlaten. Andere, die als kwaadaardig worden beschouwd (zoals basaalcelepitheeloom), veroorzaken ook dit symptoom, zij het in mindere mate.

Tot slot kunnen metastatische laesies ontstekingsreacties van de huid veroorzaken en alopecia veroorzaken. Dit betekent dat er elders in het lichaam een kwaadaardige tumor aanwezig is die zich heeft verspreid naar de hoofdhuid.

Chronische discoïde lupus erythematosus

Lupus is een auto-immuunziekte die een groot aantal organen aantast. Deze variëteit van de ziekte tast het haar aan en vormt vlekken met onregelmatige randen en een rode huid.

Laesies verschijnen bij jonge vrouwen (Spaanse link). die de meeste kans hebben om de ziekte te ontwikkelen. Het beeld is meestal erg karakteristiek, daarom is het een teken dat dermatologen waarschuwt en hen dwingt de aanwezigheid ervan uit te sluiten. Het kan gebieden permanent haarloos maken, hoewel andere reageren op actuele medicatie.

Is er behandeling wanneer haar uitvalt?

De behandeling van haaruitval hangt sterk af van de oorzaak. Enkele benaderingen zijn als volgt:

• Orale route: antioxidanten, vitaminen en finasteride.
• Topische route: minoxidil en steroïden.
• Chirurgisch: hoofdhuidtransplantatie (Spaanse link).

De laatste optie heeft de afgelopen jaren veel bekendheid gekregen vanwege de uitstekende resultaten op middellange termijn. Het laat bijvoorbeeld haar groeien in gebieden die niet gevoelig zijn voor medicijnen, zoals bij androgene alopecia. De nadelen zijn hoge kosten en lange duur, ondanks dat het een poliklinische behandeling is.