Lichamelijke symptomen van angst
Angst is een groep stoornissen die wordt gekenmerkt door het ontstaan van angst, leed, vrees of zorgen over situaties, objecten of activiteiten die deze reacties niet zouden moeten opwekken. Het gaat vaak gepaard met psychische symptomen (zoals we hebben genoemd), maar ook lichamelijke symptomen van angst kunnen worden onderscheiden. Vandaag leren we je wat ze zijn en hoe je ze kunt tegengaan.
Er zijn veel soorten angst. De bekendste en meest bestudeerde zijn gegeneraliseerde angststoornis, paniekstoornis, sociale angststoornis, obsessief-compulsieve stoornis en specifieke fobieën. Elke stoornis heeft zijn bijzonderheden, maar ze hebben ook een aantal fysieke symptomen van angst gemeen.
Wat zijn de lichamelijke symptomen van angst?
Over het algemeen worden angststoornissen gekenmerkt door angst en overmatig piekeren. Op zich is dit een psychologische reactie, een die overdreven is in relatie tot een handeling, een object of een situatie. Angst manifesteert zich niet alleen door emotionele of psychologische signalen, het manifesteert zich ook door fysieke triggers. De meest voorkomende zijn de volgende:
- Moeilijkheden met ademhalen.
- Misselijkheid en overgeven.
- Spijsverteringsproblemen (pijn, obstipatie en andere).
- Slapeloosheid en andere slaapstoornissen.
- Gebrek aan energie.
- Spierspanning (kan gepaard gaan met pijn of verlamming).
- Verhoogde transpiratie.
- Verhoging van de hartfrequentie.
- Rillingen.
- Gevoelloosheid of tintelingen in de ledematen.
- Pijn op de borst.
- Wazig zicht.
- Auditieve veranderingen.
Dit zijn de belangrijkste lichamelijke symptomen van angst, hoewel mensen er vele andere kunnen ontwikkelen. Afhankelijk van het type en de ernst van de episode, zullen de symptomen zich met meer of minder intensiteit manifesteren. De duur is ook zeer variabel: van enkele seconden of minuten tot enkele uren. De klinische naam voor deze episodes is somatische angstsymptomen.
Niet iedereen is zich bewust van de symptomen
Hoewel ze zich ook bij kinderen kunnen manifesteren, wijst het bewijs erop (Engelse link) dat ze vaker voorkomen bij jongeren ouder dan 12 jaar. Deskundigen waarschuwen (Engelse link) dat de patiënten in veel gevallen zelf niet op de hoogte zijn van deze symptomen, of in ieder geval overschatten ze hun intensiteit of omvang niet. Het kan ook gebeuren dat ze er niet van bewust zijn, vooral als ze na de episodes aanhouden.
Er zijn pogingen gedaan om de manier te bestuderen (Engelse link) waarop angst somatische reacties kan uitlokken. Het wordt over het algemeen toegeschreven aan wat bekend staat als de vecht- of vluchtreactie, en aan de fysiologische veranderingen die in het lichaam optreden om het te laten overleven. Zoals de onderzoekers (Engelse link) aangeven, zou dit mechanisme ook de somatische symptomen van depressie kunnen verklaren.
Hoe de lichamelijke symptomen van angst te beheersen
We hebben al gewaarschuwd dat veel mensen zich niet bewust zijn van deze fysieke manifestaties. Ze hebben er zoveel mee te maken gehad dat ze een deel van hun leven zijn geworden, dus associëren ze hoofdpijn of zweten met andere triggers (om maar twee voorbeelden te noemen). Desondanks zijn er veel manieren om met de lichamelijke symptomen van angst om te gaan, allemaal ten gunste van het welzijn.
De eerste stap is het identificeren van de symptomen. Bedenk of een van de beschreven symptomen vóór, tijdens of na een periode van angst optreedt, hoe mild deze ook mag zijn. Op deze manier kun je een causaal verband leggen en ontdekken dat deze zich in werkelijkheid allemaal manifesteren in samenhang met de episode zelf.
De manier om de somatische symptomen van angst te stoppen is door de angst zelf te beheersen. Dit lijkt misschien heel eenvoudig, maar zoals veel patiënten weten, is het complexer dan het lijkt. Veel gevallen zijn niet ontvankelijk voor behandeling en meestal zal de angst niet volledig verdwijnen. Desondanks kun je het volgende proberen.
1. Doe elke week aan lichaamsbeweging
Er zijn aanwijzingen (Engelse link) dat regelmatige lichaamsbeweging zeer nuttig is bij het verlichten van periodes van angst. Je hoeft geen intense routine te ontwikkelen, zelfs korte sessies kunnen erg nuttig zijn. Begin met een trainingsplan dat is aangepast aan jouw fysieke omstandigheden en verhoog vervolgens geleidelijk de intensiteit op basis van je prestaties, doelstellingen en tijd.
2. Verminder de inname van alcohol, koffie en nicotine
Koffie-, alcohol- en nicotineconsumptie worden in verband gebracht met overstimulatie die contraproductief kan zijn voor patiënten met angstgevoelens. Als je een van deze middelen vaak gebruikt, probeer dan je inname te verminderen, altijd geleidelijk om fysieke en emotionele complicaties te voorkomen. Probeer ze zo mogelijk zeer sporadisch te gebruiken, bij voorkeur helemaal niet als de somatische symptomen zeer intens zijn.
3. Respecteer de slaapuren om symptomen van angst te bestrijden
Mensen die last hebben van angst ervaren vaak slaapstoornissen. Deze kunnen ook worden aangemoedigd door verschillende factoren, zoals het gebruik van elektronische apparaten tot laat in de nacht.
Aangezien bekend is (Engelse link) dat slaapgebrek de symptomen van angst kan aanwakkeren of verergeren, is het handig dat je voor de uren nachtrust zorgt. Zorg ervoor dat deze continu zijn en niet gefragmenteerd door cyclus of ontwaken.
4. Voeg ontspannende activiteiten toe
Elke vorm van activiteit die je een zekere mate van kalmte geeft, is nuttig bij het omgaan met de fysieke symptomen van angst. Bijvoorbeeld rekoefeningen, ademhalingsoefeningen, naar muziek luisteren, wandelen, schrijven, een film kijken, praten met vrienden of familie, spelen met een huisdier, enzovoort. Probeer verschillende alternatieven totdat je de beste voor je vindt.
Vul al het bovenstaande uiteraard aan met sessies met een psychologisch specialist. Niet alle gevallen van angst vereisen medicamenteuze behandeling, hoewel dit kan worden overwogen als de episodes aanhoudend of bijzonder intens zijn. Het belangrijkste is om de aandoening op een minder invasieve manier te benaderen, om vervolgens plaats te maken voor andere opties op basis van de resultaten.
Alle bovenstaande woorden illustreren dat angst niet alleen emotionele of psychologische manifestaties heeft. Somatische symptomen kunnen erg intens zijn, zo erg zelfs dat het welzijn in het gedrang komt. Zich ervan bewust zijn en de middelen aanwenden om een oplossing te vinden, zou daarom de norm moeten zijn bij gediagnosticeerde patiënten.
- Anderson, E., & Shivakumar, G. Effects of exercise and physical activity on anxiety. Frontiers in psychiatry. 2013; 4, 27.
- Chellappa, S. L., & Aeschbach, D. Sleep and anxiety: From mechanisms to interventions. Sleep medicine reviews. 2021; 101583.
- Ginsburg, G. S., Riddle, M. A., & Davies, M. Somatic symptoms in children and adolescents with anxiety disorders. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. 2006; 45(10): 1179-1187.
- Kapfhammer HP. Somatic symptoms in depression. Dialogues Clin Neurosci. 2006;8(2):227-239.
- Mallorquí-Bagué, N., Bulbena, A., Pailhez, G., Garfinkel, S. N., & Critchley, H. D. Mind-body interactions in anxiety and somatic symptoms. Harvard Review of Psychiatry. 2016; 24(1): 53-60.
- McLeod, D. R., Hoehn-Saric, R., & Stefan, R. L. Somatic symptoms of anxiety: Comparison of self-report and physiological measures. Biological psychiatry. 1986; 21(3): 301-310.
